AA’nın, Trendyol Üstün Lig 2023-2024 Dönemi öncesi hazırladığı ve 10 Ağustos Perşembe günü sona erecek haber belgesinin bu kısmında Üstün Lig tarihinde grupların elde ettikleri şampiyonluklar ele alındı.
1959’da başlayan ligde şimdiye dek Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Trabzonspor, Bursaspor ve Medipol Başakşehir şampiyonluk yaşadı.
Lig tarihinde Galatasaray 23, Fenerbahçe 19, Beşiktaş 14, Trabzonspor 7, Bursaspor ve Medipol Başakşehir de birer sefer şampiyon oldu. TFF Tahkim Heyeti kararıyla 1959’dan evvelki 2 şampiyonluğunun da ek edilmesiyle Beşiktaş’ın toplam şampiyonluk sayısı 16’ya ulaştı.
İlk şampiyon Fenerbahçe, son şampiyon Galatasaray
1959 yılında birinci defa düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi’nde birinci şampiyonluğu Fenerbahçe kazandı.
İki farklı kümede birinciliği elde eden Fenerbahçe ile Galatasaray, o zamanki statü gereği final maçlarında karşı karşıya geldi. Birinci maçta rakibine 1-0 yenilen sarı-lacivertliler, rövanş maçını 4-0 kazanarak, 66 yaşına girmeye hazırlanan ligde birinci şampiyonluğu kazanan grup olmayı başardı.
Lig tarihinde son şampiyonluğu ise Galatasaray elde etti.
Beşiktaş 14, Galatasaray da 13 dönem hasret çekti
Muhteşem Lig tarihinde Beşiktaş 14, Galatasaray ise 13 dönem şampiyonluğa hasret kaldı.
Beşiktaş, 1966-1967’de elde ettiği şampiyonluğun akabinde 14 dönem keyifli sona hasret kaldı. 1981-1982 döneminde Dorde Milic idaresinde şampiyon olan siyah-beyazlılar, taraftarlarının uzun süren hasretini sonlandırdı.
Galatasaray ise 1972-1973’te ligi birinci sırada tamamladıktan sonra 13 dönem boyunca şampiyonluk sevinci yaşayamadı. Sarı-kırmızılı grup, 1986-1987 döneminde Jupp Derwall idaresinde şampiyonluk kupasını kaldırarak bu hasreti dindirdi.
Fenerbahçe son 9 dönemde taraftarını güldüremedi
Fenerbahçe, Üstün Lig’de geride kalan 9 dönemde keyifli sona ulaşamadı.
Sarı-lacivertli grup, 2013-2014’de Ersun Yanal idaresinde elde ettiği şampiyonluktan sonra ligi birinci sırada bitirmeyi başaramadı.
Galatasaray’ın rekoru
Ligde en çok memnun son ulaşan ekip 23 şampiyonlukla Galatasaray, tıpkı vakitte üst üste en çok şampiyonluk yaşayan grup unvanına da sahip.
Lig tarihinde şimdiye dek bir grup en fazla 4 dönem üst üste şampiyon oldu. Fatih Terim idaresindeki Galatasaray 1996-1997, 1997-1998, 1998-1999 ve 1999-2000 dönemlerinde ipi en önde göğüsleyerek, Türk futbol tarihine geçti.
Bunun yanı sıra, Galatasaray 1970-1971, 1971-1972 ve 1972-1973 dönemlerinde, Trabzonspor 1978-1979, 1979-1980 ve 1980-1981’de, Beşiktaş da 1989-1990, 1990-1991 ve 1991-1992 dönemlerinde üst üste üçer defa şampiyonluğa ulaşma muvaffakiyetini gösterdi.
Fenerbahçe’nin ise şimdiye dek üst üste 3 lig şampiyonluğu bulunmuyor.
Bursaspor tarih yazdı
Üstün Lig’de 2009-2010 döneminde şampiyon olan Bursaspor, Türk futbol tarihinde “Dört büyükler”den sonra bu muvaffakiyete ulaşan 5. kadro unvanını aldı.
Ertuğrul Sağlam idaresinde tarih yazan yeşil-beyazlı grup, birebir vakitte Trabzonspor’un dışında şampiyonluğu İstanbul dışına taşıyan ikinci grup oldu.
Öte yandan, 2018-2019 döneminde Üstün Lig’e veda eden Bursaspor, bu tertipte şampiyonluk yaşayıp, küme düşen birinci ekip olarak da kayıtlara geçti.
Medipol Başakşehir’in zaferi
2019-2020 döneminde şampiyonluk ipini göğüsleyen Medipol Başakşehir, Üstün Lig tarihinde bu muvaffakiyete ulaşan 6. grup oldu.
Teknik yönetici Okan Buruk idaresinde ligi tepede bitiren turuncu-lacivertli grup, İstanbul’dan çıkan 4. şampiyon olarak tarihteki yerini aldı.
En erken şampiyonlar Fenerbahçe ve Trabzonspor
Türkiye’nin en üst kademe liginde şampiyonluğu en erken ilan eden kadro unvanı, Fenerbahçe ve Trabzonspor paylaşıyor.
Sarı-lacivertli takım, 1967-1968, 1969-1970 ve 2013-2014 dönemlerinde bitime 3 hafta kala keyifli sona ulaştı.
Trabzonspor ise 2021-2022 döneminde bitime 3 hafta kala şampiyonluk ipini göğüsledi.
En çok puan farkıyla şampiyon Galatasaray
Lig tarihinde en fazla puan farkıyla şampiyonluğa ulaşan grup Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı takım, 1987-1988 döneminde 90 puanla keyifli sona ulaşırken, ikinci sıradaki Beşiktaş 78 puanda kaldı. Ortadaki 12 puan, şimdiye dek şampiyonla ikinci ortasındaki en yüksek fark olarak tarihe geçti.
En çok puanla şampiyon Fenerbahçe
Ligde en çok puan toplayarak şampiyon olan grup Fenerbahçe.
Sarı-lacivertli grup, 3 puanlı sistemde 1988-1989 döneminde 36 maçta 93 puan toplayarak rekor kırdı.
Namağlup tek şampiyon Beşiktaş
Lig tarihinde mağlubiyetsiz tek şampiyon Beşiktaş oldu.
Siyah-beyazlılar, 1991-1992 döneminde 30 maçta 23 galibiyet, 7 beraberlik alırken, alandan hiç mağlubiyetle ayrılmayarak tarihi bir şampiyonluğa imza attı.
Şampiyonlardan değişik notlar
Ligin 65 yıllık geçmişinde şampiyonların öbür değişik rekorlarından kimileri şöyle:
– En çok yenilen şampiyon: 8 mağlubiyetle 2020-2021 döneminde Beşiktaş.
– En çok gol yiyen şampiyon: 2020-2021 döneminde 44 golle Beşiktaş.
– En az gol yiyen şampiyon: 1969-1970 döneminde Fenerbahçe (6).
– En az puanla şampiyon olan grup: 1979-1980 ve 1980-1981 dönemlerinde 39’ar puanla (2 puanlı sistemde) Trabzonspor.
Averajla şampiyon olan takımlar
Ligin geride kalan 65 döneminde şampiyonlar 5 sefer averajla aşikâr oldu.
1984-1985 döneminde Fenerbahçe ile Beşiktaş ligi 50’şer puanla tamamlarken, gol averajı daha âlâ olan sarı-lacivertli grup şampiyonluğa ulaştı. 1985-1986’da ise Beşiktaş, 56 puanla Galatasaray’ın gol averajıyla önünde ligi tepede tamamladı. 1992-1993 döneminde da 66 puan toplayan Galatasaray, bu defa tıpkı puanlı Beşiktaş’ı averajla geçmeyi başardı ve şampiyonluğu kucakladı.
2010-2011 döneminde Fenerbahçe ile Trabzonspor ligi 82’şer puanla tamamladı. Dönem içindeki maçlarda rakibine üstünlük kuran sarı-lacivertli kadro şampiyonluğu ulaştı.
2020-2021 döneminde da ligi 84’er puanla kapatan Beşiktaş ile Galatasaray’ın dönem içinde birbirleriyle oynadığı maçlarda aldığı skorlar eşit olduğu için gol averajıyla rakibini geride bırakan Beşiktaş, ligi birinci sırada tamamladı.
Beşiktaş’ın eklenen 2 şampiyonluğu
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Tahkim Heyeti kararıyla, 1959’da başlayan ligden evvelki 2 şampiyonluğunun da eklenmesiyle Beşiktaş’ın toplam şampiyonluk sayısı 16 olarak tescillendi.
Beşiktaş Kulübünün, TFF Tahkim Şurasının almış olduğu karara ait açıklaması şöyle:
“Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Şurası, 09.05.2002 tarihinde yaptığı toplantısında 1956-1957 ve 1957-1958 dönemlerine ait şampiyonluklarımızın onaylanması talebimizi yerinde ve haklı görerek, Beşiktaş Jimnastik Kulübünün var olan 2 şampiyonluğunun Türkiye şampiyonluğu olarak Türkiye Futbol Federasyonu kayıtlarına tescil edilmesini karara bağlamıştır.”
Hususla ilgili TFF resmi internet sitesinde yer alan açıklama ise şöyle:
“Türkiye 1. Ligi’nin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine rağmen, TFF Tahkim Heyetinin 09.05.2002 tarih, 2002/52 E ve 2002/68 K sayılı kararı tahtında Beşiktaş Kulübünün 1956-1957 ve 1957-1958 dönemlerinde Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF yıldız kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig dönemi sayısından 2 fazladır.”
Lig şampiyonları
Türkiye’nin en üst düzey lig tarihinde geride kalan 65 dönemde şampiyonluğa ulaşan ekiplerin performansları şöyle:
| Sezon | Şampiyon | O | G | B | M | A | Y | P |
| 1959 | Fenerbahçe | – | – | – | – | – | – | – |
| 1959-60 | Beşiktaş | 38 | 29 | 7 | 2 | 68 | 15 | 65 |
| 1960-61 | Fenerbahçe | 38 | 26 | 9 | 3 | 81 | 29 | 61 |
| 1961-62 | Galatasaray | 38 | 23 | 11 | 4 | 52 | 18 | 57 |
| 1962-63 | Galatasaray | 22 | 14 | 7 | 1 | 54 | 14 | 35 |
| 1963-64 | Fenerbahçe | 34 | 21 | 11 | 2 | 55 | 14 | 53 |
| 1964-65 | Fenerbahçe | 30 | 18 | 11 | 1 | 52 | 13 | 47 |
| 1965-66 | Beşiktaş | 30 | 20 | 8 | 2 | 52 | 16 | 48 |
| 1966-67 | Beşiktaş | 32 | 16 | 13 | 3 | 44 | 15 | 45 |
| 1967-68 | Fenerbahçe | 32 | 19 | 11 | 2 | 38 | 12 | 49 |
| 1968-69 | Galatasaray | 30 | 19 | 8 | 3 | 49 | 14 | 46 |
| 1969-70 | Fenerbahçe | 30 | 17 | 10 | 3 | 31 | 6 | 44 |
| 1970-71 | Galatasaray | 30 | 17 | 8 | 5 | 51 | 18 | 42 |
| 1971-72 | Galatasaray | 30 | 17 | 8 | 5 | 34 | 14 | 42 |
| 1972-73 | Galatasaray | 30 | 19 | 9 | 2 | 47 | 12 | 47 |
| 1973-74 | Fenerbahçe | 30 | 15 | 13 | 2 | 39 | 15 | 43 |
| 1974-75 | Fenerbahçe | 30 | 15 | 13 | 2 | 43 | 18 | 43 |
| 1975-76 | Trabzonspor | 30 | 17 | 9 | 4 | 36 | 14 | 43 |
| 1976-77 | Trabzonspor | 30 | 18 | 7 | 5 | 41 | 12 | 43 |
| 1977-78 | Fenerbahçe | 30 | 17 | 8 | 5 | 48 | 24 | 42 |
| 1978-79 | Trabzonspor | 30 | 13 | 16 | 1 | 34 | 7 | 42 |
| 1979-80 | Trabzonspor | 30 | 12 | 15 | 3 | 25 | 11 | 39 |
| 1980-81 | Trabzonspor | 30 | 16 | 7 | 7 | 41 | 21 | 39 |
| 1981-82 | Beşiktaş | 30 | 14 | 16 | 2 | 38 | 17 | 44 |
| 1982-83 | Fenerbahçe | 34 | 18 | 13 | 3 | 43 | 20 | 49 |
| 1983-84 | Trabzonspor | 34 | 18 | 14 | 2 | 43 | 14 | 50 |
| 1984-85 | Fenerbahçe | 34 | 18 | 14 | 2 | 65 | 25 | 50 |
| 1985-86 | Beşiktaş | 36 | 22 | 12 | 2 | 65 | 21 | 56 |
| 1986-87 | Galatasaray | 36 | 23 | 8 | 5 | 55 | 24 | 54 |
| 1987-88 | Galatasaray | 38 | 27 | 9 | 2 | 86 | 35 | 90 |
| 1988-89 | Fenerbahçe | 36 | 29 | 6 | 1 | 103 | 27 | 93 |
| 1989-90 | Beşiktaş | 34 | 23 | 6 | 5 | 77 | 20 | 75 |
| 1990-91 | Beşiktaş | 30 | 20 | 9 | 1 | 63 | 24 | 69 |
| 1991-92 | Beşiktaş | 30 | 23 | 7 | 0 | 58 | 20 | 76 |
| 1992-93 | Galatasaray | 30 | 20 | 6 | 4 | 74 | 21 | 66 |
| 1993-94 | Galatasaray | 30 | 22 | 4 | 4 | 67 | 28 | 70 |
| 1994-95 | Beşiktaş | 34 | 24 | 7 | 3 | 80 | 26 | 79 |
| 1995-96 | Fenerbahçe | 34 | 26 | 6 | 2 | 68 | 19 | 84 |
| 1996-97 | Galatasaray | 34 | 25 | 7 | 2 | 90 | 30 | 82 |
| 1997-98 | Galatasaray | 34 | 23 | 6 | 5 | 86 | 43 | 75 |
| 1998-99 | Galatasaray | 34 | 23 | 9 | 2 | 85 | 30 | 78 |
| 1999-00 | Galatasaray | 34 | 24 | 7 | 3 | 77 | 23 | 79 |
| 2000-01 | Fenerbahçe | 34 | 24 | 4 | 6 | 82 | 39 | 76 |
| 2001-02 | Galatasaray | 34 | 24 | 6 | 4 | 75 | 31 | 78 |
| 2002-03 | Beşiktaş | 34 | 26 | 7 | 1 | 63 | 21 | 85 |
| 2003-04 | Fenerbahçe | 34 | 23 | 7 | 4 | 82 | 41 | 76 |
| 2004-05 | Fenerbahçe | 34 | 26 | 2 | 6 | 77 | 24 | 80 |
| 2005-06 | Galatasaray | 34 | 26 | 5 | 3 | 82 | 34 | 83 |
| 2006-07 | Fenerbahçe | 34 | 20 | 10 | 4 | 65 | 31 | 70 |
| 2007-08 | Galatasaray | 34 | 24 | 7 | 3 | 64 | 23 | 79 |
| 2008-09 | Beşiktaş | 34 | 21 | 8 | 5 | 60 | 30 | 71 |
| 2009-10 | Bursaspor | 34 | 23 | 6 | 5 | 65 | 26 | 75 |
| 2010-11 | Fenerbahçe | 34 | 26 | 4 | 4 | 84 | 34 | 82 |
| 2011-12 | Galatasaray | 40 | 25 | 11 | 4 | 78 | 30 | 86 |
| 2012-13 | Galatasaray | 34 | 21 | 8 | 5 | 66 | 35 | 71 |
| 2013-14 | Fenerbahçe | 34 | 23 | 5 | 6 | 74 | 33 | 74 |
| 2014-15 | Galatasaray | 34 | 24 | 5 | 5 | 60 | 35 | 77 |
| 2015-16 | Beşiktaş | 34 | 25 | 4 | 5 | 75 | 35 | 79 |
| 2016-17 | Beşiktaş | 34 | 23 | 8 | 3 | 73 | 30 | 77 |
| 2017-18 | Galatasaray | 34 | 24 | 3 | 7 | 75 | 33 | 75 |
| 2018-19 | Galatasaray | 34 | 20 | 9 | 5 | 72 | 36 | 69 |
| 2019-20 | Medipol Başakşehir | 34 | 20 | 9 | 5 | 65 | 34 | 69 |
| 2020-21 | Beşiktaş | 40 | 26 | 6 | 8 | 89 | 44 | 84 |
| 2021-22 | Trabzonspor | 38 | 23 | 12 | 3 | 69 | 36 | 81 |
| 2022-23 | Galatasaray | 36 | 28 | 4 | 4 | 83 | 27 | 88 |
Notlar: 1959 yılında düzenlenen lig tarihindeki birinci dönem, 2 farklı kümede oynandı. O zamanki statü gereği küme maçlarını önder tamamlayan Fenerbahçe ve Galatasaray finalde karşılaştı. Fenerbahçe, birinci maçta 1-0 yenildiği Galatasaray’ı rövanşta 4-0 yenerek şampiyonluğa ulaştı.
Beşiktaş Kulübünün, TFF Tahkim Heyeti kararıyla 1959 yılından evvelki 2 dönemde elde ettiği şampiyonlukları lig şampiyonluğuna eklettirmesi, tabloda değerlendirmeye alınmamıştır.
2011-2012 dönemi şampiyonu 34 haftalık Lig Kümesi maçlarının akabinde, 6 haftalık Harika Final müsabakaları sonunda muhakkak oldu. Haberde, Lig Kümesi ve Üstün Final maçlarının toplamı, 40 maç üzerinden değerlendirmeye alınmıştır.
