Dünya’da 10 milyon, ülkemizde ise 150 bin kişi Parkinson hastası. Parkinson hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenleri Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Hatice Çil anlattı.
Parkinson hastalığının motor bulguları beyinde hareketlerimizden sorumlu olan hücrelerin ufak bir kısmının hasara uğraması ve eksilmesi (dejenerasyon) sonucu ortaya çıkar. Bu hücreler bilgileri bir hudut hücresinden başkasına gönderen dopamin ismi verilen kimyasal bir husus salgılar.
Beyinde kâfi dopamin yapılamazsa hareket ve duruş fonksiyonları etkilenerek Parkinson hastalığı belirtileri ortaya çıkar. Parkinsonun en temel belirtileri; hareketlerde yavaşlama, hareket yeteneğinin azalması ve titremedir. Hastalık yavaş bir biçimde ilerler. Hastalığın belirtileri, şiddeti ve ilerleme suratı kusurdan hastaya değişkenlik göstermektedir.
PARKİNSON, ERKEKLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR
Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Yapılan çalışmalar, Parkinson hastalığının erkeklerde bayanlara nazaran biraz daha sık görüldüğünü göstermektedir. Parkinson hastalığının en erken belirtileri koku duyusu kaybı yahut azalması, uyku bozuklukları ve kabızlık, sonraki evrede ise titreme ve hareketlerde yavaşlama üzere motor belirtiler görülmektedir. Parkinson hastalığı tipik olarak orta ve ileri yaşın hastalığı olup, ortalama 60 yaş civarında başlar.
PARKİNSONUN EN KIYMETLİ GÖSTERGELERİ
Parkinson hastalığının en kıymetli belirtileri, titreme, hareketlerde yavaşlama, bir yahut daha fazla uzuvda (kol yahut bacak) kasılma, yürürken kolları sallamama, konuşurken mimikler ve jestler üzere hareketlerin kaybı, yavaş-ufak adımlı yahut ayak sürüyerek yürüme, beden duruşunun öne eğik biçim alması, yumuşak ve alçak sesle monoton konuşma, el yazısında küçülme ve yazının sonuna yanlışsız okunaksız olması, ağızdan salya sızması, yutkunma zahmeti, halsizlik, yorgunluk, ruh hali değişiklikleri, ruhsal çöküntü hali (depresyon), nedensiz badireler, kabızlık, çok terleme, tansiyon düşmesi, ağrı ve kas spazmlarıdır.
PARKİNSON TEDAVİSİNDE YENİ YÖNTEMLER
Parkinson hastalığının tedavisine tanıyı takiben ağızdan verilen ilaçlar ile başlanır. Parkinson hastalığı ilerledikçe ağızdan alınan ilaçlar giderek yetersiz kalabilir, daha sık yahut daha yüksek dozlarda alınmaları gerekebilir, bu da yan tesirlerin artmasına yol açabilir. Parkinson hastalığının ameliyat ile tedavisi, uygun hastalarda faydalı olabilir.
Yapılan bilimsel çalışmalar, cerrahi tedavi sonrasında hastalık belirtilerinin %50 ve ilaç ihtiyacının % 80 oranında azalabildiğini göstermiştir. Bu oranlar her hasta için ferdi değişkenlik gösterir. Parkinson hastalığında araştırılan yeni tedavi formülleri ise kök hücre araştırmaları, hücre nakli metotları, gen tedavileri ve büyüme faktörü prosedürleri ile aşı araştırmaları olarak özetlenebilir.
PARKİNSON TEDAVİSİNDE BEYİN PİLİ TESİRLİ Mİ?
Parkinson hastalarında son yıllarda uygulanan beyin pili tedavisiyle bilhassa titreme ve hareketlerde yavaşlama başta olmak üzere tüm Parkinson semptomlarında besbelli azalma görülmektedir.
Ayrıca ilaçlara bağlı ortaya çıkan istemsiz hareketler de bu ameliyat sonrası denetim edilebilmektedir.
PARKİNSON EVRELERİ NELERDİR?
Parkinson basamaklı süren bir hastalıktır. Parkinson’un beş ilerleme safhası vardır denilebilir. Birinci evrede bulgular hafiftir. Mimik ve yürüme bozulmalarını hastanın ailesi fark edebilir.
İkinci evrede bulgular iki tarafta da bulunur. Bu evrede duruş ve yürüyüş etkilenmiştir.
Üçüncü evrede de hastada istikrar bozukluğu, düşmeler olur. Dördüncü evrede hasta sıkıntı da olsa yürür lakin hareketlerde yavaşlama vardır. Hasta tek başına yaşayamaz.
Parkinson son evre denilen beşinci evrede ise hasta yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı yaşar. Tüm hastalarda bu evreler görülmeyebilir yahut geçişler bu sırayı takip etmeyebilir.
PARKİNSON HASTALARI NASIL BESLENMELİDİR?
Sebze ve meyvelerden varlıklı, zeytinyağlı yiyecekler tüketilmelidir. Parkinson’da düşme riski olduğu için kemik erimesine karşı dikkatli olunmalıdır. Tedaviyi yapan doktor mutlaka kalsiyum ile D vitamini bedellerini ölçüp ona nazaran bir diyet teklifinde bulunabilir. Peynir, süt, yoğurt tüketimi bu hastalıkta kemik erimesine tedbir için değerlidir.
E vitamini ile ilgili Parkinson’u yavaşlattığına dair çalışmalar yapılsa da şimdi kesin dengeli bir data yoktur. Fakat antioksidandan güçlü beslenmek her durumda yararlıdır. Ayrıyeten B12 vitamini beyin işlevleri için değerlidir. B6 vitamini de Parkinson için değerli vitaminlerdendir. Birtakım hastalarda yutma sıkıntıları yaşanabilir.
