Patates, uygun olmayan saklama şartlarında ışığa maruz kaldığında doğal olarak yeşermeye başlar. Bu süreçte, patatesin içeriğindeki klorofil düzeyi artar ve bununla birlikte solanin ismi verilen toksik bir bileşik oluşur.
Yeşillenme, aslında klorofilin varlığı nedeniyle meydana gelir ve tek başına ziyanlı değildir. Lakin solanin birikimiyle birlikte tehlikeli hale gelebilir.
Yeşillenmenin temel nedenleri şunlardır:
- Işığa maruz kalma: Güneş ışığı yahut yapay ışık, patatesin klorofil üretimini artırarak yeşillenmesine neden olur.
- Yanlış saklama şartları: Patatesler serin, karanlık ve kuru bir ortamda saklanmadığında süratlice yeşerebilir.
- Uzun mühlet bekleme: Satın alınan patatesler uzun mühlet bekletildiğinde vakitle yeşermeye başlar.
Yeşillenmiş Patates Neden Ziyanlıdır?
Patatesin yeşil bölgelerinde solanin isimli doğal bir toksin oluşur. Solanin, bitkilerin kendilerini ziyanlı böceklerden müdafaası için ürettiği bir çeşit glikoalkaloid bileşiktir ve beşerler için fazla ölçüde alındığında zehirli olabilir.
Solanin İnsan Sıhhatine Nasıl Ziyan Verir?
Sindirim sıkıntıları yaratır: Fazla ölçüde solanin alımı mide bulantısı, kusma ve karın ağrısına neden olabilir.
Sinir sistemini etkileyebilir: Çok tüketim halinde baş dönmesi, halüsinasyonlar ve hudut sistemi bozuklukları ortaya çıkabilir.
Gıda zehirlenmesine yol açabilir: Yüksek dozda solanin alımı, ishal, mide krampları ve yüksek ateş üzere belirtilerle besin zehirlenmesine neden olabilir.
Böbreklere ziyan verebilir: Bedende biriken fazla solanin, böbrek işlevlerini olumsuz etkileyebilir.
Bebekler ve gebeler için risklidir: Solanin, bağışıklık sistemi şimdi tam gelişmemiş olan bebekler ve gebeler için daha büyük bir sıhhat riski oluşturur.
Solanin zehirlenmesine yol açan ölçü ne kadardır?
Yapılan araştırmalara nazaran ortalama bir insan için 2-5 mg solanin/kg beden yükü düzeyinde toksik tesirler görülmeye başlanır. 300 mg solanin alımı ise ölümcül olabilir.
Yeşillenmiş Patates Tüketilir mi?
Genel olarak çok hafif yeşermiş patatesler, kabuğu kalın bir halde soyulup yeşil kısımlar büsbütün temizlendiğinde tüketilebilir. Lakin, patatesin geniş bir kısmı yeşermiş yahut filizlenmişse katiyetle tüketilmemelidir.
Hangi Durumda Yeşillenmiş Patates Yenmemelidir?
- Patatesin tamamı yeşil renkteyse
- Filizlenmiş ve yumuşamışsa
- Acı ve acımsı bir tat fark ediliyorsa
- Patatesin kokusunda besbelli bir değişiklik varsa
- Uzun mühlet ışığa maruz kalmışsa
Eğer patatesin sırf küçük bir bölgesi yeşermişse, şu adımları takip edebilirsiniz:
- Yeşil kısımları büsbütün kesin ve atın.
- Patatesin kabuğunu kalın bir halde soyun.
- Pişirme usulü olarak kızartma yerine haşlama yahut fırınlama tercih edin zira yüksek sıcaklık solanin düzeyini düşürebilir.
Yeşillenmiş Patatesin Zararlarından Kaçınmak İçin Ne Yapmalısınız?
Yeşillenmeyi önlemek için patateslerinizi gerçek şartlarda saklamalısınız. İşte en tesirli yollar:
Serin ve Karanlık Bir Yerde Saklayın: Patatesleri güneş ışığından uzak, karanlık bir dolapta yahut torbada saklayın.
Buzdolabına Koymayın: Soğuk sıcaklık nişastanın şekere dönüşmesine neden olur ve bu da patatesin tadını bozar.
File yahut Delikli Poşet Kullanarak Hava Almasını Sağlayın: Hava akışını sağlayan bir torba kullanmak patatesin daha uzun müddet taze kalmasına yardımcı olur.
Soğandan Uzak Tutun: Soğanlar, patatesin daha süratli filizlenmesine ve yeşermesine neden olabilir.
Fazla Patates Satın Almaktan Kaçının: Gereğinden fazla patates almak, bekleme müddetini uzatarak yeşillenme riskini artırır.
Patatesin yeşermesi kolay bir renk değişimi değil, toksik bir süreçtir. İçeriğindeki solanin ölçüsü arttıkça sıhhat açısından tehlikeli hale gelir ve mide rahatsızlıklarından hudut sistemi bozukluklarına kadar çeşitli sorunlara yol açabilir.
Eğer patatesin büyük bir kısmı yeşermişse yahut filizlenmişse, katiyetle tüketmeyin! Fakat, hafif yeşermiş küçük bölgeleri keserek ve yanlışsız halde pişirerek riski minimuma indirebilirsiniz. Sağlıklı ve inançlı bir tüketim için patatesleri gerçek saklamayı ihmal etmeyin!
