9 petrol firmasının bilançolarından derlenen datalara nazaran, Amerikalı ExxonMobil ve Chevron ile Hollandalı Royal Dutch Shell, İngiliz bp, Fransız TotalEnergies, İtalyan Eni, Rus Rosneft, Norveçli Equinor ve Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’nun yılın birinci yarısındaki toplam karı 2023’e nazaran yaklaşık yüzde 10 düşüş gösterdi.
Söz konusu periyotta, Saudi Aramco 56,30 milyar dolar, ExxonMobil 17,46 milyar dolar, Shell 14,02 milyar dolar, bp 5,47 milyar dolar, Chevron 9,93 milyar dolar, Eni 2,06 milyar dolar, Equinor 4,54 milyar dolar ve TotalEnergies 9,50 milyar dolar kar elde ettiğini açıkladı.
Geçen yılın Ocak-Haziran periyoduna kıyasla, Saudi Aramco yüzde 9,1, ExxonMobil yüzde 9,6, Shell yüzde 4,7, bp yüzde 27,5, Chevron yüzde 21,1, Eni yüzde 30,4, Equinor yüzde 33,1 ve TotalEnergies yüzde 1,4 daha az kar açıkladı.
Saudi Aramco geçen yılın birinci yarısında 61,96 milyar dolar, ExxonMobil 19,31 milyar dolar, Shell 14,71 milyar dolar, bp 7,55 milyar dolar, Chevron 12,58 milyar dolar, Eni 2,96 milyar dolar, Equinor 6,79 milyar dolar ve TotalEnergies 9,64 milyar dolar kar sağlamıştı.
Bu devirde, Rusya’nın en büyük petrol şirketi Rosneft ise karını en fazla artıran şirket oldu. Şirketin geliri, bu yılın birinci yarısında geçen yıla kıyasla yüzde 30,2 yükselerek 10,52 milyar dolara ulaştı.
Rosneft’in geçen yılın birinci 6 ayındaki karı 8,08 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Böylece 2023’ün birinci yarısında yaklaşık 143,58 milyar dolar civarında net gelir elde eden firmaların bu yılın birebir devrindeki net gelirleri ortalama 129,80 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
6 bin geminin 600’ü Rus petrolü taşıyor
Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, AA’ya yaptığı değerlendirmede, Rus petrol devi Rosneft’in kelam konusu periyotta kârını en fazla artıran şirket olmasının ülkenin içinde bulunduğu savaş durumu ve yaptırımlar nedeniyle piyasa uzmanlarını şaşırttığını söyledi.
Barkeshli, petrol ve doğal gaz piyasasındaki hissesi kelam konusu olduğunda Rusya’nın epey hassas davrandığına işaret ederek, “Aslında ülkenin OPEC+ ittifakına katılmadan evvel bile pazar hissesini muhafaza siyaseti olduğunu fark ettim. Böylelikle Rusya, bu hissesi korumakla kalmayıp, Hindistan başta olmak üzere Asya pazarına ihracatı artırdı” dedi.
Öte yandan, Rosneft’in büyük bir lokal pazara sahip olduğunun altını çizen Barkeshli, “Şirketin lokal pazar hissesi bir periyot yaklaşık yüzde 32 civarındaydı. Yani Rosneft, Rusya’nın mahallî pazarında güçlü bir oyuncu olmaya devam ediyor.” diye konuştu.
Barkeshli, birtakım petrol analistlerinin Rusya’ya uygulanan yaptırımların göz gerisi edilebileceğini savunduğunu belirterek, ABD’nin Rusya’nın petrol ve doğal gaz üretiminden para kazanmasını istemediğini lakin başkanlık seçimlerinden aylar sonra petrol fiyatlarının fırlamasından da çekindiğini söz etti.
Rusya’nın yaptırımları delmek için İran’ın uzmanlığından yararlandığını anlatan Barkeshli, kimi istatistiklere nazaran, memleketler arası sularda hareket eden yaklaşık 6 bin geminin neredeyse 600’ünün Rus petrolü taşıdığını aktardı.
Barkeshli, 2022’de Rusya Merkez Bankası tarafından yayımlanan bir raporda Moskova’nın savaşın akabinde gelen yaptırımlar ve finansal kısıtlamaları öngördüğünü söz ederek, şöyle devam etti:
“Bu da Rusya’nın petrol ve gaz gelirleri için evvelce ileriye dönük bir planlama yaptığına işaret ediyor. Tekrar de, yıllar boyunca ABD yaptırımlarını incelemiş biri olarak, yaptırımların vakitle Rusya’nın petrol ve doğal gaz üretimini ve ihracatını katiyen yavaşlatacağını düşünüyorum”
OPEC+ üretim kesintilerini uzatma kararı fiyatların daha fazla düşmesinin önüne geçebilir
Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy Petrol Uzmanı Rohan Goindi de bu yıl petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün pazarın arz tarafının zayıf kalmasından ve OPEC ile OPEC dışı ülkelerin büyük ölçüde yeni üretim artışlarından kaçınmasından kaynaklandığını söyledi.
Goindi, yılın ilerleyen periyotlarında ise bilhassa Kanada’nın katkısıyla, OPEC dışı arzın artacağının öngörüldüğünü söz etti.
Bu yılın ikinci yarısında, global ham petrol ve kondensat arzının birinci yarıya kıyasla günlük 450 bin varil artmasının beklendiğini vurgulayan Goindi, birebir devirde rafineri sürece ölçüsünün da yaklaşık 1,8 milyon varil artacağının iddia edildiğini aktardı.
Goindi, kelam konusu fiyat düşüşünde global çapta yaşanan ekonomik zorlukların talebi zayıflatmasının tesirli olduğuna dikkati çekerek, “Çin ve ABD’den gelen olumsuz ekonomik datalar zayıf talebe katkıda bulunuyor. Çin’in ham petrol ithalatı yıllık bazda düşüş gösterdi ve ülkenin yüksek ham petrol envanterleri, talebin hala zayıf olduğuna işaret ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ancak, ilerleyen süreçte OPEC+ kümesinin üretim kesintilerini uzatma kararının fiyatların daha fazla düşmesinin önüne geçeceğini belirten Goindi, şunları kaydetti:
“Irak ve Kazakistan üzere kimi üyelerin çok üretimi, global ham petrol arzı istikrarını bozdu. Üretim kesintilerinin bir istikrar sağlaması beklenirken, yılın ilerleyen devirlerinde OPEC dışı üretimin artmasının tesirlerini hafifleteceği öngörülüyor. Petrol piyasasında cansız geçen yaz devrinin akabinde, kasım ve aralıkta mevcut düzeylerden kademeli bir talep artışı bekleniyor. Yıl sonuna hakikat petrol piyasasında arz ve talep istikrarının daralması beklenen.”
