Uluslararası Sıhhat Turizmi ve Turistin Sıhhati Hakkında Yönetmelik, 26 Nisan 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Türk Tabipler Birliği, Yönetmeliğin 17. unsuru uyarınca, 13 Temmuz 2017 tarihli ve 30123 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Milletlerarası Sıhhat Turizmi ve Turistin Sıhhati Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldığını belirterek, şu açıklamayı yaptı, “Anılan yönetmelik ile ülkemize sıhhat hizmeti almak üzere gelen Türkiye Cumhuriyeti (TC) vatandaşı olmayan hastalara, TC vatandaşı olup yurtdışında ikamet eden hastalara ve turist olarak gelip ülkemizde sıhhat sorunu yaşayan şahıslara sıhhat hizmeti verme yetkisi Sağlık Bakanlığı tarafından uluslararası sağlık turizmi yetki dokümanına sahip kamu, üniversite ve özel sıhhat kurum ve kuruluşlarına verilmektedir. Bir öteki anlatımla, TC’de mesleğini uygulama yetkisine sahip olan tabiplerin, bu yönetmelikle, hastanın uyruğuna yahut yurtdışında yerleşik olup olmadığına bağlı olarak mesleğini uygulamalarına mani olabilecek düzenlemeler getirilmiştir.
Muayenehane Tabipleri Hangi Hastalara Bakabilecek ?
Aynı formda ülkemizde sıhhat hizmeti vermek üzere Sıhhat Bakanlığı’ndan ruhsat almış sıhhat kuruluşlarının sıhhat hizmeti verme yetkileri, başvuran hastanın kişinin uyruğuna nazaran kısıtlanmaktadır. Yönetmeliğin 1. kısmının 2 unsurunda TC vatandaşı olmamasına karşın sıhhat hizmeti alırken bu yönetmelik kapsamı dışında kalan yabancılar sıralanmıştır. Münasebetiyle ülkemizde sıhhat hizmeti alan tüm yabancılar bu yönetmelik kapsamında değildir. Sıhhat hizmeti veren doktorların yabancı hastaların hangilerinin yönetmelik kapsamında olduğunu takip etmek üzere bir vazife ve sorumluluğu olmadığı üzere; ülkemizde mesleğini uygulama hak ve yetkisine sahip doktorların başvuran hastaya sıhhat hizmeti verme bakımından kısıtlamaya tabi tutulmalarına, yetki dokümanı olmayanların bu hastalara sıhhat hizmeti veremeyeceklerine ait türev düzenlemeye imkan veren yasal bir kural bulunmamaktadır. Mesleğini yapmaya kanunla yetkilendirilmiş doktorların bir kısım hastaya sıhhat hizmeti vermesinin yasaklanabileceği bu yönetmelik ile hastaların tedavisi için tabip seçme hakkı da gasp edilmiş olmaktadır.
Bu yönetmelik ile seyahat acenteleri yahut asistan kuruluşlar ismi verilen çeşitli yapılarla birlikte hareket ederek yurtdışından ülkemize hasta getirilmesi suretiyle simsarlık yapılmasına tüzel destek oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Sıhhat kuruluşu ile acente ortasında temin edilen hasta başına ücret/prim biçiminde mutabakatlarla yürütülen bu sistemin kabahat oluşturduğu ve kanunla tanımlanan cürmün yönetmelik kuralı ile ortadan kaldırılamayacağı açıktır.
Yine bu yönetmelik kapsamında hassas şahsî data niteliğindeki sıhhat datalarının hiçbir sınırlama yapılmadan ve anonimleştirilmeden bütünüyle bakanlıkla paylaşılmasının istenmesi, 6698 sayılı Şahsî Bilgilerin Korunması Kanunu’na ve ülkemizin de kabul ettiği memleketler arası kontratlara karşıttır. Anılan kanunun genel unsurlarının belirlendiği 4. unsuruna nazaran; şahsî bilgilerin işlenmesinde, başka unsurların yanı sıra, işlendikleri hedefle kontaklı, hudutlu ve ölçülü olma prensibine uyulması mecburidir. Yönetmeliğin kelam konusu düzenlemesinde bakanlık tarafından oluşturulan web tabanlı sisteme hastaların kaydedilmesi, merkezi sıhhat data sistemine aktarılması ve istenilen bilgi ve evrakların de bakanlığa gönderilmesi hasta mahremiyetini yok saymıştır.
Komplikasyon doktor kusuru olmadığı için komplikasyon tazmini diye bir durum yok iken; bu yönetmelikte tanımlanan komplikasyon sigortası uygulamasının maksadının hizmet kaynaklı ziyanları önlemeye değil, sıhhat ortamında yeni bir pazar oluşturmaya yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu süreç açıkça hukuka alışılmamıştır.
Yönetmelik ayrıyeten eksik ve meçhul düzenlemeler içermektedir. Reklam yasağına ait rastgele bir karar içermemesi nedeniyle insan sıhhatini riske atacak sonuçların doğmasına sebebiyet verebilecektir.
Yönetmelikte sıhhat turizmindeki sıhhat hizmet bedellerinin Sağlık Bakanlığı tarafından belirleneceği hükmü yer almaktadır. Halbuki bilindiği üzere sıhhat hizmetlerinin tarifesini belirleme yetkisi TTB’ye ilişkin olup bu yetkinin Sıhhat Bakanlığı’na devranı de hukuka karşıttır.
Uluslararası Sıhhat Turizmi ve Turistin Sıhhati Hakkında Yönetmelik’in tamamının yetki ögesi istikametinden; 4. hususunun birinci fıkrasının (a) bendi, 5. unsurunun 1. fıkrası, 6. hususunun 1. fıkrasının (a), (c) ve (d) bentleri, 7. hususunun 1. ve 2. fıkrası, 8. hususunun 1, 2, 3 ve 4. fıkraları, 11. hususu, 13. unsurunun 1. fıkrası ve bu fıkradaki “ve aracı kuruluşlar” ibaresinin ise ayrıyeten diğer sebeplerle hukuka alışılmamış olması sebebiyle yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilmesi talebiyle 25 Haziran 2025 tarihinde dava açılmıştır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
