Ekonomi yine Mehmet Şimşek’e emanet edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı kabinede Şimşek Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesini üstlendi. Şimşek iktisatla ilgili tüm uyumu üstlenecek.
Şimşek’in iktisadın dümenine geçmesiyle Türkiye’de son devirde uygulanan iktisat modelinin nasıl biçim alacağı merak konusu.
2018 yılından beri uygulanan iktisat modelinin temelinde nakdî genişlemeyle büyümenin finanse edilmesi yer alırken, uygulanan siyasetlerin sonucunda enflasyonda son yılların en yüksek düzeyleri kaydedilmişti. Uygulanan siyasetlerin sonuçlarının telafi edilmesi gayesiyle düzenleyici kurumlar eliyle birçok makroihtiyati tedbir hayata geçirildi. Bu periyotta hem direkt, hem de portföy yatırımı yapan yabancı yatırımcıların Türkiye’den ayağını çektiği görüldü.
Özellikle son periyotta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervlerindeki gerileme de iktisat kamuoyunun gündeminde birinci sıralarda yer alan ana ögelerden biri olmuştu.
Şimşek tam da bu türlü bir periyotta iktisat idaresinin başına geçiyor. Şimşek’ten iktisatta temel tercihlere taraf vermesi, yabancı yatırımcılarla inanç bağlantısını tekrar tesis etmesi ve piyasada bozulan fiyatlama dinamiklerini öngörülebilir düzeylere çekmesi bekleniyor.
Peki Şimşek’in evvelki periyotlardaki performansı yeni devir için hangi sinyalleri veriyor? İktisadın dümenine geçen Şimşek geçmişte hangi işlere imza atmıştı.
İlk vazife 2007’de
Mehmet Şimşek, birinci vazifesini AK Parti’nin üçüncü, Erdoğan’ın ikinci kabinesi olan 60. hükümette aldı. Uzun yıllar milletlerarası finans kurumlarında vazife yapan Şimşek 60. hükümete Hazine’den Sorumlu Devlet Bakanlığı misyonuyla girmişti. Şimşek’in vazifeye geldiği kabinede İktisattan Sorumlu Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren olmuştu. Evvelki AK Parti hükümetlerinde bu misyonu üstlenen Ali Babacan ise hükümet kurulduğunda, Cumhurbaşkanlığı misyonuna geçen Abdullah Gül’den boşalan Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturmuştu.
2008-2009 global finansal sisteminin patlak verdiği ortamda yapılan kabine değişikliği ile Ali Babacan 2009’da Hazine’den Sorumlu Başbakan Yardımcılığı misyonuna getirilirken, Mehmet Şimşek de Maliye Bakanlığı vazifesine getirildi.
Mehmet Şimşek sonrasında 2015 yılına kadar farklı AK Parti hükümetlerinde Maliye Bakanı olarak misyon yaptı. Bu misyonu mühletince mali disiplin konusuna öncelik verdi. 2015’te ise Hazine’den Sorumlu Başbakan Yardımcılığı misyonuna geçen Şimşek bu koltukta da 2018 yılına kadar kaldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birinci partili cumhurbaşkanlığı kabinesinde ise yerini Berat Albayrak’a bıraktı.
Şimşek devrinde iktisadın seyri
Şimşek’in misyonda bulunduğu devirde Türkiye iktisadı ortalama olarak potansiyel büyüme oranı olan yüzde 5 büyüme gösterdi. 2008-2009 finansal krizi Erdoğan’ın “Kriz bizi teğet geçti” tabirlerine karşın büyüme üzerinde baskı yaratmış ve büyümesini çektiği milletlerarası finans ile destekleyen iktisat 2008’de yüzde 0,8; 2009’da ise yüzde 4,8 daralmıştı.
Küresel finansal krizin akabinde 2010’da iktisat yüzde 8’i aşan bir büyüme kaydederken, 2011’de AK Parti devrinde birinci kere çift hanelere ulaştı. Sonraki periyotta büyüme performansında dalgalı bir seyir izlenirken misyonu bıraktığı yıl olan 2018’de büyüme yüzde 3’e kadar çekildi.
Büyüme performansı yanında Şimşek’in ajandasındaki en kritik başlık olan enflasyon konusundaki tavrına bakıldığında fiyat istikrarının önceliklendirildiği görülüyor.
Şimşek’in farklı misyonlarda bulunduğu periyotta Türkiye’de enflasyon tek hanelerde seyretti. 2012 yılında Türkiye’de enflasyon yüzde 6,2 düzeyine kadar çekildi. Şimşek’in iktisadın dümenini tümüyle ele aldığı 2015 sonrasında ise bilhassa 2017 yılıyla birlikte enflasyon ivmesinin yükseldiği görüldü. 2018 yılının ikinci yarısında Berat Albayrak’ın misyonda olduğu periyotta yaşanan kur şokunun tesiriyle enflasyon yüzde 20’yi de aştı.
İstihdamda esnekliği savundu
Şimşek devrinde istihdam tarafına bakıldığında ise ortalama çift haneli bir işsizlik görüldü.
Ekonomide 2008-2009’da yaşanan daralmanın tesiriyle işsizlik hızlanırken, takip eden periyotta gerileme eğilimi izlendi ve 2012’de yüzde 8,2’lik düşük işsizlik görüldü.
Ancak Şimşek’in ekonomiyi tümüyle koordine ettiği Başbakan Yardımcılığı devrinde işsizliğin yüzde 10’a oturduğu izlendi.
Şimşek istihdam tarafında esnekliği savunan bir isim olarak biliniyordu.
İstihdam artışının önündeki en büyük mahzurlardan biri kıdem tazminatı yükü olarak tanımladı, kıdem tazminatının fona zamanını savundu. İşgücü piyasasının olabildiği kadar esnek olmasını savunarak istihtam ofislerine ait yasanın çıkmasını sağladı.
Asgari fiyat artışını bir zulüm olarak tanımladığı için emek cephesinde tenkit oklarının amacı oldu.
Bloomberg HT arşivinde Mehmet Şimşek
Görev yaptığı devirde Mehmet Şimşek birçok kere Bloomberg HT ekranlarına çıktı. İşte Bloomberg HT arşivinden Mehmet Şimşek röportajları…
2018 Davos röportajı
2017 – Bloomberg HT-Habertürk ortak yayını
Video için tıklayınız
2017 – Bloomberg HT özel röportajı
Mehmet Şimşek kimdir?
Mehmet Şimşek 1967 yılında Batman ili Gercüş ilçesinin Arıca (Kefre) köyünde dünyaya geldi. Birinci ve orta tahsilini Batman Merkez’de, liseyi ise Gercüş’de tamamladı. 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden periyot ikincisi olarak mezun oldu.Aynı fakültede yaklaşık bir yıl araştırma vazifelisi olarak çalıştıktan sonra, Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından açılan imtihanı kazanarak resmi burslu statüde lisan eğitimi ve yüksek lisans tahsili görmek üzere İngiltere’ye gitti.
Şimşek, 1993 yılında Exeter Üniversitesi’nde finans ve iktisat kolunda yüksek lisans derecesini almaya hak kazandıktan sonra Türkiye’ye döndü. Ankara’da üç ay müddet ile Etibank’ta çalıştı.Ardından Amerika Birleşik Devletleri’nin Ankara Büyükelçiliği’nde yaklaşık dört yıl kıdemli ekonomist olarak çalıştı.
1997’de New York’a yerleşti ve milletlerarası yatırım bankası UBS’in pay senedi tahlil kısmında araştırmacı olarak misyon yaptı. 1998 yılında İstanbul’a dönerek Deutsche – Bender Menkul Değerler’de iki yıl çalışan Şimşek, dünyanın önde gelen yatırım bankalarından birisi olan Merrill Lynch’e geçti ve İngiltere’ye yerleşti. 2000 yılı ortalarında başlayan Merrill Lynch devrinin birinci günlerinde Şimşek’in sorumluluk alanında Türkiye, Yunanistan, Mısır ve İsrail’i içeren Akdeniz bölgesi bulunuyordu. 2001’in ortasından itibaren de sorumluluk alanına Rusya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti üzere gelişmekte olan Avrupa ülkeleri de eklendi.
Şimşek 2005 yılı sonunda Merrill Lynch’in Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Kısmı Başkanlığına getirildi. Adalet ve Kalkınma Partisi’nden 23. devir milletvekili adayı olmak için Merrill Lynch’deki misyonundan Mayıs 2007’de ayrıldı. 22 Temmuz 2007 Genel Seçimlerinde AK Parti Gaziantep 1. sıra milletvekili olarak seçildi.
Mehmet Şimşek Maliye Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı vazifelerinin yanı sıra Yüksek Planlama Şurası, Özelleştirme Yüksek Heyeti, Savunma Sanayi Yüksek Uyum Heyeti, İktisat Uyum Heyeti, Para-Kredi ve Uyum Şurası, Bilim ve Teknoloji Yüksek Heyeti üyeliği vazifelerini de yürüttü. Şimşek ayrıyeten, 2007-2009 yılları ortasında IMF & Dünya Bankası Türkiye Guvernörlüğü ve 2008-2011 yılları ortasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başşehri Ajansı Uyum Şurası Üyeliği vazifesinde bulundu.
