TrueUSD, dijital para piyasasında son periyot en süratli yükselen stablecoin’lerden biri. Piyasa bedelini Mart’tan bu yana iki katın üzerinde arttırarak yaklaşık 3 milyar dolara çıkardı. Böylelikle en büyük 5’inci stablecoin oldu. Kripto para dünyasında böylesi gelişmeler heyecan yaratıyor. TruedUSD’nin başarısı akıllara stablecoin’lerle ilgili bir soruyu getirdi: Nasıl “stable” (istikrarlı/sabit) kalabiliyorlar?
Stablecoin’leri kısaca, dolar, altın yahut gümüş üzere belli varlıklar tarafından desteklenerek yahut arzlarını talebe nazaran ayarlamak için algoritmalar kullanarak fiyat istikrarı sunmaya çalışan bir kripto para sınıfı olarak açıklayabiliriz. Yani, bu koinlerin pahası öbür bir para ünitesine, emtiaya yahut finansal araca sabitlendi.
Bitcoin ve Ethereum üzere tanınan kripto paraların yaşadığı istikrarsızlık (volatilite) görece fazla. Yüksek volatilite, varlığın fiyatının vakit içinde önemli halde artması ya da azalması manasına gelir, düşük volatilite ise fiyatın nispeten istikrarlı olduğunu gösterir. Volatilite, bir varlığın puan hareketlerindeki yüzdelerine bakılarak günlük getirilerinden ölçülebilir.
Düşük volatilite sunmayı amaçlıyorlar
Önde gelen kripto paralar dahi piyasadaki çalkantı periyotlarında ekseriyetle yüzde 10’un üzerinde hareket eder ve bu durum da onların exchance aracı olarak kullanılmasını tesirler. Stablecoin’ler, düşük volatilite sayesinde tanınan kripto para ünitelerinin yüksek volatilitesine bir alternatif sunma emeli güdüyor. Ayrıyeten, altın, gümüş ve döviz üzere yatırım araçları ile görece istikrarsız kripto paralar ortasında köprü misyonu üstleniyor ve kripto paraların da istikrar kazanmasına yardımcı oluyor.
Stablecoin’ler Bitcoin üzere kripto para nazaran daha az değişken. Fotoğraf: Freepikİlk defa 2014 yılında piyasaya sürülen stablecoin’ler, o vakitten bu yana sürat ve güvenlik sundukları, ayrıyeten birçok kripto paranın muzdarip olduğu volatiliteden kurtuldukları için yatırımcılardan ilgi çekmekte. Stablecoin’ler birinci olarak, resmi para ile süreç yapılamayan platformlarda kripto para ticareti yapmak için kullanılıyordu. Bugün düzgünce yaygınlaşan bu koinler çeşitli alanlarda karşımıza çıkmakta; bahse mevzu koinler blokzincir tabanlı finansal hizmetlerde, hatta mal ve hizmet karşılığında yapılan ödemelerde dahi kullanılıyor.
Değerlerini sabitlemek için kullanılan düzeneğe bağlı olarak üç stablecoin tipi mevcut:
-Resmi para destekliler;
-Kripto destekliler;
-Algoritmikler.
Resmi para dayanaklı stablecoinler
Bu stablecoinlerde, koinin pahasını garanti eden teminat olarak dolar üzere bir para ünitesi kullanılır. Öbür teminat cinsleri ortasında altın ve gümüş üzere kıymetli madenler de yer alır. Ham petrol üzere emtiaların da baz alındığı görülür lakin genelde bu koinlerin birçoklarının dolar rezervleri bulunur.
Bu rezervler bağımsız saklama kuruluşlarında koruma edilir ve tertipli olarak denetlenir. Tether (USDT) ve TrueUSD (TUSD) en tanınan dolar takviyeli stablecoin’ler ortasında yer alır.
Kripto dayanaklı stablecoin’ler
Kripto dayanaklı stablecoin’ler isminden de anlaşıldığı üzere, öteki kripto paralar tarafından desteklenir. Rezerv kripto para yüksek volatiliteye eğilimli olabileceğinden, bu koinler “aşırı teminatlandırılmıştır”. Yani, rezervlerde tutulan kripto paranın kıymeti, çıkarılan stablecoin’in kıymetinin üzerindedir.
Kripto takviyeli stablecoin’lerin kıymeti başka kripto paralara nazaran belirleniyor. Fotoğraf: FreepikAlgoritmik stablecoin’ler
Bu koinlerin rezervleri olabilir de olmayabilir de. Kelam konusu koinlerin temel farkı, evvelden belirlenen bir formül üzerinden çalışan bir algoritma aracılığıyla arzı denetim etmeleri. Yani, pahasını algoritmayla sabit meblağlar.
Bazı istikametlerden, para ünitesinin bedelini sabit tutmak için bir rezerv varlığa gereksinim duymayan merkez bankalarına benzetilirler. Lakin ortada büyük bir fark mevcut. Merkez bankalarının para siyasetleri düzgünce anlaşılmış parametrelere dayalıdır ve kamuya açıktır. Algoritmik stablecoin’ler ayrıyeten kriz anlarında görece daha savunmasız olarak değerlendirilmekte.
Özetle, stablecoin’ler altın üzere fizikî emtialarla yahut resmi paralarla desteklendiğinden bu varlıkların istikrarlarından faydalanır. Rezervlerini paraya çevirmek için, onları destekleyen birtakım fonlar, kısa vadeli kurumsal borçlar ve fonların paraya çevrilebilir ve gereğince desteklenmiş kalmasını sağlayan devlet dayanaklı borç yükümlülükleri üzere sabit getirili menkul değerlere tahsis edilir.
Kaynaklar: The Wall Street Journal, Cointelegraph, Investopedia
