Vladimir Putin beşinci kez Rusya cumhurbaşkanı olacak ancak %87’lik seçim zaferinin “önceden ayarlanmış bir saçmalık” olduğu söyleniyor.
Sürgün edilen muhalefet lideri Mark Feygin, Ruslara Putin’e karşı bir “protesto oyu” verebilmeleri için anonim ve blokzincir destekli bir çabaya öncülük ediyor.
Bu çabanın sonucu elbette yasal bir değişikliğe yol açmayacak ve Putin’in başkanlığını sona erdirmeyecek ancak referandum, teorik olarak hükümeti devirme çabalarına halkla ilişkiler desteği verebilir. Ayrıca bu çaba Ruslara, muhalefetin sonuçlarının katı olabileceği bir ülkede eleştiriyi dile getirmenin bir yolunu sunuyor. Muhalefet lideri Aleksey Navalny, kısa süre önce bir Kuzey Kutbu ceza kolonisinde hapisteyken hayatını kaybetti.
Oylama, Arbitrum blokzincirini ve sıfır bilgi kriptografisini kullanacak ve seçmenlerin kimliklerini izlenemez hale getirecek olan Rarimo’nun Freedom Tool (Özgürlük Aracı) kullanılarak oluşturulan Russia2024 adlı bir uygulamada gerçekleştirilecek.
Feygin, yaptığı açıklamada şunları söylüyor:
“Rusya’da muhalefet olmak gittikçe riskli hale geliyor ve kamuoyunu takip etmek zorlaşıyor. Protesto ve oylama için güvenilir, gözetime dayanıklı yollar sağlamamız çok önemli. Russia2024 ve altında yatan teknoloji bunu mümkün kılıyor.”
Uygulama aracılığıyla yalnızca Rus pasaportu sahipleri oy kullanabilecek. Yaklaşık 34,6 milyon Rusun geçerli pasaportu bulunuyor.
Kullanıcıların Russia2024 uygulamasını indirmeleri ve pasaportlarını telefonlarıyla tarayarak vatandaşlıklarını kanıtlamaları gerekiyor. Pasaportlarda, aracın seçmenin kimliğini doğrulamak ve anonim oylamayı kolaylaştırmak için kullandığı biyometrik bir çip bulunuyor. Kişilerin akıllı telefonu yoksa, başka vatandaşların telefonlarını kullanabiliyor.
Oylama yaklaşık iki hafta boyunca sürecek ve aracın destekçileri, oy vermenin güvenli olduğundan ve seçmenlerin tepkilerden korkmasına gerek olmadığından “son derece emin”.
Daha önce devlet mülklerinin özelleştirilmesini dijitalleştirmek için Ukrayna hükümetiyle iş birliği yapan Freedom Tool’un kurucu ortağı Lasha Antadze, şöyle söylüyor:
“Navalny’nin ölümünden sonra bile insanlar dışarı çıktı ve protesto etti. Merkeziyetsiz oylama ve Freedom Tool, saldırılara ve engellemelere karşı gelebilecek şekilde tasarlandı. Bitcoin’i hack’leyemeyeceğiniz gibi bunu da hack’leyemezsiniz.”
Ukrayna savaşı
Antadze’nin Ukrayna ve Gürcistan pasaportları da bulunuyor. Putin’in zaferinin kendisine Ukrayna’ya karşı savaşını sürdürme imkânı vermesi bekleniyor.
Teknolojinin Ukrayna’nın çıkarları uğruna olup olmadığı sorusuna “Açık kaynak teknolojisini herkese ulaştırıyoruz. Sadece Ukraynalılar veya Gürcülere değil.” şeklinde cevap veren Antadze şöyle ekliyor:
“Anonim mektuplar aracılığıyla çok sayıda Rus kriptografi profesöründen destek aldık. Yaptıklarımız, savaş zamanı savunma teknolojisi olarak kullanılmaya çok uygun.”
CoinDesk’e konuşan Antadze, Russia2024 uygulamasının Apple (AAPL) uygulama mağazasından kaldırıldığını ancak bugün itibarıyla tekrar yayına alınmasını beklediklerini söyledi. Uygulama, şu anda Google’ın (GOOGL) uygulama mağazasında mevcut.
Bu makale ilk olarak CoinDesk Türkiye üzerinde yayımlanmıştır.
