Foreks – Araç kiralama bölümünün çatı kuruluşu Tüm Oto Kiralama ve Mobilite Kuruluşları Derneği (TOKKDER), kapsamlı çalışmalarına bir yenisini daha ekledi. Bu kapsamda Türkiye’nin birinci kısa periyot (günlük) kiralama dalına ait kapsamlı raporunu hazırlayan TOKKDER, bir unsur imza atmış oldu. TOKKDER’in bağımsız araştırma şirketi NielsenIQ iş birliği ile hazırladığı rapor, günlük kiralama kesimi için bugüne kadar birinci ve tek geniş kapsamlı pazar araştırmasının sonuçlarını paylaştı. Türkiye Günlük Kiralama Kesimini inceleyen raporun sonuçlarına nazaran kesimin mevcut durumu tahlil edilirken, büyüme potansiyeli de kıymetli sonuçlar ortasındaki yerini aldı.
Sektörün gelişim potansiyelini ortaya koyacak!
TOKKDER üyelerinin iştiraki ile günlük kiralama alanında birinci sefer bu türlü bir araştırmanın yapıldığını söz eden TOKKDER Yönetim Kurulu Lideri Kağan Yaşa, “Günlük kiralama bölümü ile ilgili değerli bir eksikliği gidermek ismine gerçekleştirdiğimiz pazar araştırması sonucunda, Türkiye’nin birinci günlük kiralama bölüm raporunu hazırladık. Kelam konusu rapor, Türkiye kısa devir kiralama kesiminin geçmiş iki çeyrekteki performansını gözler önüne sermekle kalmayıp önümüzdeki periyot için de ne kadar değerli bir gelişim potansiyeline sahip olduğunun sinyallerini vermektedir. Bundan bu türlü, 3’er aylık periyotlarda tekrarlanacak araştırmalar sonucunda yayınlanacak raporlar sayesinde, kısa periyot kiralama bölümünün gelişimini daima birlikte izleme imkânına sahip olacağımızı belirtmek isterim. Bu raporun oluşturulmasında en kıymetli rolü üstlenen, araştırmaya katılan günlük kiralama şirketlerine, ayrıyeten NielsenIQ ve ACTECON firmalarına teşekkür etmek istiyorum. Hizmet içeriği her geçen gün daha da gelişen operasyonel kiralama ve süratle büyüyerek milletlerarası standartlara günden güne yaklaşan günlük kiralama kesimlerini temsil eden TOKKDER’in, üyelerine, temsil ettiği dallara ve ülkemize yarar sağlamak hedefi ile yürüttüğü çalışmalar bundan sonra da tüm süratiyle devam edecektir” dedi.
Günlük kiralama birinci çeyrekte 186 milyar TL’lik büyüklüğü aştı!
Günlük araç kiralama bölümünün 2025 yılı 1. çeyrek sonu prestijiyle 186 milyar 700 milyon TL’lik etkin büyüklüğe ulaştığını vurgulayan Kağan Yaşa, “Sektörün araç parkı 155 bin araç düzeyinde. Operasyonel ve günlük araç kiralama bölümünün toplam araç parkı ise 2025 yılının birinci çeyreği prestijiyle yaklaşık 400 bin araca, faal toplamı ise 478 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Yılın birinci çeyreğinde toplam 12 bin 361 araç alımının gerçekleştiği görülüyor. Kesimin toplam kontrat adedi de birinci çeyrek prestijiyle 797 bin 956 adet olarak belirlendi” diye konuştu. Türkiye günlük kiralama dalının mevcut durumunu kıymetlendiren Kağan Yaşa, şunları söyledi: “Sektörümüzü direkt etkileyebilecek en kıymetli ögeleri, iktisadın seyri, araç fiyatları, finansman maliyetleri ve turizmdeki hareketlilik olarak sayabiliriz. Araç kiralama dalı, yapısı prestijiyle, sıfır araç maliyetlerinden ve operasyonel işletme masraflarından direkt etkilenen bir kesim. Bu kapsamda, sıfır araç fiyatlarında ve operasyonel işletme sarfiyatlarında yaşanan rastgele bir artış, maliyetlerimizin artmasına sebep oluyor. 2016 yılındaki ÖTV düzenlemesi, sonrasında bilhassa 2018 yılından bu yana döviz kurlarında yaşanan artışlar ve son olarak pandemi… Tüm bu gelişmeler sıfır araç fiyatlarının ve maliyetlerimizin bir epey artmasına sebep oldu. Pandemiyle birlikte global çip krizine bağlı olarak tedarik zincirinde yaşanan badireler da buna eklendi. İstediğimiz vakit istediğimiz araca ulaşmakta zorlandık. Fakat dalımız, satın alma ve filo idaresindeki uzmanlığıyla yarattığı verimliliği müşterilerine yansıtarak fiyat artışını enflasyonun altında tutmak için gayret sarf ediyor.”
Araç tercihlerinde C segmenti önde çıkıyor!
Araştırmanın marka bazlı dağılımına bakıldığında, günlük kiralama şirketlerinin araç parklarının yüzde 23,7’si Renault modellerinden oluşuyor. Renault’dan sonra yüzde 22.1 ile Fiat, yüzde 9,5 ile Hyundai tercih edilen markalar olarak öne çıkıyor. Müşterilerin marka ve model tercihlerinde kiralama kuruluşlarının tesirinin değerine dikkat çeken TOKKDER Yönetim Kurulu Lideri Kağan Yaşa, şu değerlendirmeyi yaptı: “Günlük araç kiralamanın yeni model araçların geniş bir kitle tarafından test edilmesine imkan sağlamak üzere bir misyonu da var. Yeni araç satın almayı düşünen birçok kişi marka ve model tercihlerini, ilgilendikleri araçları öncelikli olarak kiralayıp denedikten sonra belirliyor. Dalımızda yüklü olarak orta ve ekonomik segment olmak üzere tüm segmentlere ilgi olduğunu söyleyebiliriz. B segment hatchback otomatik ve C segment sedan otomatik araçlar en çok tercih edilen araçlar. Türkiye mobilite ekosistemi, her geçen gün gelişen altyapısı ve yeni eserler ile elektrifikasyona süratle hazırlanıyor. İklim değişikliği ile uğraş ve güç tasarrufu siyasetleri ile paralel olarak araç kiralama kesiminin filosundaki hibrit ve elektrikli araç sayısının günden güne artmasını bekliyoruz. Evvelden günlük ve kısa periyot araç kiralamanın, maliyetleri yüksek ve ağır prosedür gerektiren lüks bir hizmet olduğu düşünülürken, günümüzde bir muhtaçlık haline geldi. Kısa devir araç kiralama hacminin artması, hava yolu trafiği ile çok yakın alakalı. Bölgesel olarak uçuş noktalarının artması ve bu bölgelere gerek tatil gerekse iş hedefli seyahat trafiği yaratılması dalı müspet tarafta etkiliyor. Kongre ve spor aktiflikleri ile ilgili tertiplerin ülkemizde daha sık yapılıyor olması, günlük araç kiralamayı bir nebze mevsimsel tesirlerden kurtarıp yılın her ayında talep gören bir hizmet haline getirdi. Bu çerçevede, günlük araç kiralamaya ülkemizin her vilayetinde artan bir talep olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Elbette yaz periyodunda Antalya, Bodrum, Marmaris üzere tatil beldelerimizde talep üst seviyeye çıkıyor. İstanbul, Ankara ve İzmir’de ise talep, mevsimsel tesirden uzak olarak, her daim yüksek.”
Çalışan sayısının yüzde 15’ini bayanlar oluşturuyor!
2025 yılının birinci çeyreğinde kontrat adedinin 798 bin adedi bulduğunu söyleyen Kağan Yaşa, “Bu kontrat adetlerine bakarak, rapordaki dataların yabancı turistler de dahil ne derece geniş bir kitleye hizmet verdiğimizi doğrular nitelikte olduğunu söyleyebiliriz. Yabancı turistlerin ülkemize bu sene de ilgisinin yüksek olmasını bekliyoruz. Bu yıl turizmde dilek edilen hareketliliğin gerçekleşmesi halinde, günlük araç kiralamaya olan talep de bundan olumlu etkilenecek, dolaylı olarak kesimimizin turizm dalına de katkısı artacaktır. Tıpkı formda rapora nazaran, kısa devir araç kiralama dalının 2025 yılının birinci çeyreğinde yaklaşık 6,2 milyar TL vergi ödediği açıklandı. Bölümümüz tıpkı operasyonel araç kiralama tarafında olduğu üzere, ülke iktisadına değerli katkı sağlamaya devam ediyor” dedi. Bu araştırmanın, kesimin genel durumu ve gelişimini ölçümleyeceğine vurgu yapan Kağan Yaşa, “Araştırma hem kısa periyot kiralama dalında faaliyet gösteren şirketlere kılavuzluk edecek hem de dalın iş ortaklarına bölümün ne derece güçlü ve gelişime açık olduğunu göstererek, dala sundukları eser ve hizmetleri çeşitlendirmelerini sağlayacak. Bölümümüzde 6 binin üzerinde kişi emek veriyor, bunun yaklaşık yüzde 15’i bayanlardan oluşuyor. Günlük kiralama ofislerimizde ise satış müdürü, satış danışmanı ve araç teslim vazifelisi pek çok bayan var. Hepsinin de çok başarılı olduğunu söyleyebilirim. Grafiğin daha da güzelleştirilmesi için bölüm oyuncularının daha hassas davranması ve müspet ayrımcılık yapması gerektiği de söylenebilir. Doğal dileğimiz o ki bayanlar tüm bölümlerde her geçen gün daha çok yer alsın” diye konuştu.
Hasar ve kaza durumları için düzenleme şart!
Artan dolandırıcılık hadiselerinin, tüketicilerin araç kiralama faaliyetine ait inancını zedelediğini belirten Kağan Yaşa, “Aynı vakitte taklidi yapılan araç kiralama kuruluşlarının da prestij kaybına da yol açmaktadır. Müşterilerimiz ve tüm araç kiralama kesimi bu durumdan olumsuz etkilenmektedir. Bu mevzuyu İçişleri Bakanlığımıza ve Ticaret Bakanlığımıza aktardık ve tedbir alınmasını talep ettik. Bu doğrultuda olumlu gelişmeler de yaşanmaya başlandı. TOKKDER olarak Ticaret Bakanlığımız ile dalımıza özel bir yönetmelik oluşturulması, kiralama şirketlerine yetki belgesi/ruhsat alınmasına yönelik çalışmalar yürütmekteyiz. Kelam konusu yönetmeliğin hayata geçirilmesi halinde bölümümüz ismine kıymetli bir adım daha atılmış olacaktır. Bu çeşit olumsuz durumlar ile karşılaşılmaması için tüketiciyi uyarmak hedefiyle bağlantı çalışmalarımız devam ediyor. Sayıları değerli derecede artan uydurma araç kiralama sitelerine ve toplumsal medya hesaplarına karşı tüketicilerin dikkatli olmasını, kiralama yaptıkları internet sitelerini denetim etmeden süreç gerçekleştirmemelerini öneriyoruz. TOKKDER web sitesinde yer alan üyelerimizden itimatla araç kiralayabilirler. Ayrıyeten günlük araç kiralamalarında, motorlu aracı kiralayanın kelam konusu motorlu araç ile bir kimsenin vefatına, yaralanmasına yahut bir şeyin ziyana uğramasına sebep olması durumunda motorlu aracın sahibi olan kiralama şirketi, aracın işleteni kabul edildiğinden, doğan ziyandan ortaklaşa ve müteselsilen sorumlu tutulmaktadır. Bu düzenleme günlük araç kiralama kesimi için büyük sorun teşkil etmektedir. Bu sorun fakat kiralamanın ‘Kiralık Araç Bildirim Sistemi (KABİS)’ ve bir mukavele ile belgelendiği durumlarda, kısa vadeli yahut uzun vadeli kiralama ayrımı yapılmaksızın, kontratta belirtilen kiralama müddeti boyunca işleten sıfatının yalnızca aracın kiracısında olması tarafında yasal bir düzenleme yapılması ile çözülebilecektir” dedi.
Bölgesel tansiyon yaz periyodu doluluklarını negatif etkiledi
Yaz devrine ilişkin beklentilerine ait de kıymetlendirme yapan Kağan Yaşa, “Günlük kiralamada dönemler doluluk açısından farklılık gösterir. Talebin en yüksek noktaya ulaştığı periyot okulların kapanışı ile başlar ve ağustos ayı sonuna kadar sürer. Sonrasında yaz kiralamalarına bağlı talep düşer ve olağan düzeye döner. Bu yaz dönemi özelinde bakarsak planlamamızı, hazırlıklarımızı etkileyen kimi negatif durumlar yaşadık ve yaşıyoruz. Öncelikle artan maliyetler, uygun finansmana ulaşım zorlukları ve 2. el fiyatlarındaki izafi düşük artış yatırım tarafında bölümü hayli zorladı ve zorlamaya devam ediyor. Dönem girişinde yaşanan İsrail-İran tansiyonu bizim kesimimizi hayli negatif etkiledi. Bu devirde rezervasyon iptalleri yaşadık. Sonrasında rezervasyon akışı ve doluluk oranlarımızda, beklenen düzeye ulaşmasa da bir düzelme oldu. Dönemin kalan kısmını değerlendirirsek beklenen doluluk oranlarına yakın düzeylerde ilerleyeceğimizi düşünüyoruz” dedi.
