Foreks – Türk su eserleri bölümünde son yıllarda üretimi ve ihracatı süratle artan Türk somonunda 2035 yılına kadar yıllık 1 milyar dolar döviz girdisi hedefleniyor.
Ege Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği’nin Ocak-Haziran 2025 datalarına nazaran Türkiye’nin su eserleri ihracatı, 2025 yılının birinci yarısında geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 4 artışla 974 milyon dolara ulaştı.
Aynı periyotta ölçü bazında ihracat ise yüzde 13 düşüşle 132 bin 500 bin ton olarak gerçekleşti.
Su ürünleri ihracatının lideri konumundaki levrekte yılın birinci yarısında yüzde 10 artışla 303 milyon dolar, çipurada yüzde 8 artışla 273,7 milyon dolar ihracat yapılırken Türk somonu, birebir devirde yüzde 17 artışla 217 milyon dolar döviz getirisi sağladı. Türk somonu bu performansıyla 2025 yılının birinci yarısında kesimin ihracat artış rekortmeni oldu.
Yılın birinci yarısında 78 ülkedeki sofralara su eserlerini gönderen kesimin ihracatında Rusya Federasyonu birinci sırada yer alırken bu ülkeyi İtalya, Hollanda, Yunanistan ve İngiltere izledi.
Sektörün ihracat performansını kıymetlendiren Türkiye Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Lideri Sinan Kızıltan, geçen yıla nazaran daha düzgün bir noktada olduklarını, tonaj açısından gerilemeye karşın fiyatların ortalama yüzde 20 artması nedeniyle döviz girdisinin yükselmeye devam ettiğini lisana getirdi.
İhracat fiyatlarının artmasında rakip ülkelerdeki üretimin gerilemesi ve Türk su eserleri kesiminin katma kıymeti yüksek, işlenmiş eserlere ağırlaşmasının tesirli olduğunu bildiren Kızıltan, dalın 2025 sonu için hedeflediği 2 milyar dolarlık ihracat sayısını yakalayacağına inandıklarını belirtti.
Türkiye’de yaklaşık 2000 balık çiftliği bulunduğunu, binlerce ailenin geçimini sağladığı bu bölümün sürdürülebilir olması için gayret gösterdiklerini söz eden Kızıltan, Akdeniz balıklarının lezzetli olması nedeniyle dünya çapında giderek daha fazla talep gördüğüne işaret etti.
– Türk somonu rekorlara devam ediyor
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verdiği dayanakların de ihracat performansında tesirli olduğunu kaydeden Kızıltan, “Özellikle yatırımcıların önünün açılması, yeni potansiyel alanların belirlenmesi ve bu potansiyel alanların nitekim üretim yapacak olan, yatırımcı olan şahıslara tahsis edilmesi çok değerli. Bu yüzden artık yatırımcılarımız daha bir itimatla bakabiliyor geleceğe. Şu anda Ege’de yeni potansiyel alanlar açılmıyor. Hasebiyle buradaki üreticilerimiz iklim değişikliğinden, havaların ısınmasından ötürü bir ekip levrek üretimini Karadeniz’e kaydırıyorlar. Karadeniz’de hala büyük bir potansiyel olduğunu düşünüyoruz.” dedi.
Karadeniz’in Türkiye’nin su eserleri ihracatına katkısını süratle artırdığını, bunda Türk somonunun değerli tesirinin bulunduğuna işaret eden Kızıltan, bu balıkta 2019 yılında 29 milyon dolar olan ihracatın yaklaşık 17 kat artışla geçen yıl 498 milyon dolara yükseldiğine dikkat çekti.
Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de kıyı bandında kurulan çiftliklerde yılın birinci yarısında 32 bin ton Türk somonu üretildiğini aktaran Kızıltan, şöyle konuştu:
“Türk somonunda hasatlar temmuz ayında bitti. Bu balığın ve dondurulmuş olan eserlerin yıl sonuna kadar tamamının satılacağını öngörüyoruz. Bunun da yaklaşık 500 – 600 milyon dolar civarında Karadeniz’deki üreticilerimize ihracat geliri olarak yansıyacağını öngörüyoruz. Türk somonu dediğimiz aslında alabalığın bir tipi. Alabalığın aşikâr bir müddet iç sularda yetiştirilerek 400 gramdan sonraki boyutlarda Karadeniz’e indirilerek tuzlu suya geçişi ve oradan da 3-4 kiloya kadar büyütülmesi manasına gelen bir üretim prosesi. Burada pazar imkanları geniş. Balığın bir müddet sonra tamamının fileto yapılması yahut işlenmesi sonucunda birçok yeni pazara ulaşılacağını öngörüyoruz. Karadeniz’de bilhassa bu bahislerde yapılacak yatırımlarla 2032 yılına, en geç 2035 yılına kadar 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri olacak Türkiye’nin.”
Kızıltan, yılın birinci yarısında toplam 217 milyon dolarlık Türk somonunu ihracatının yaklaşık 151 milyon dolarlık kısmının Rusya Federasyonu’na yapıldığını, bu ülkeyi Belarus ve Japonya’nın izlediğini de kelamlarına ekledi.
