Türkiye iktisadı 2023 yılında yüzde 4,5 büyüme kaydetti.
Ekonomi 2022 yılında yüzde 5,6; 2021 yılında ise yüzde 11,5 büyüme göstermişti. Salgın yılı olan 2020’de ise büyüme yüzde 1,9 düzeyinde kalmıştı.
2023 yılındaki büyüme oranı salgın yılı olan 2020’den bu yana en düşük büyüme olarak kayıtlara geçti.
Bloomberg HT anketinde 2023 yılının tamamına ait büyüme beklentisi ise 17 kurumun iştirakiyle yüzde 4,3 düzeyinde oluşmuştu. Yıllık büyüme için azamî beklenti yüzde 4,7; en az beklenti yüzde 3,9 olarak açıklanmıştı.
Kişi başına GSYH 2023 yılında cari fiyatlarla 307 bin 952 TL, ABD doları cinsinden 13 bin 110 olarak hesaplandı.
Ekonominin tamamı ise dolar cinsinden 2023’te 1 trilyon doları aştı. TÜİK datalarına nazaran cari fiyatlarla dolar cinsinden GSYH 1,12 trilyon dolar oldu.
2023 yılında tekrar tüketimin katkısı öne çıktı
Yerleşik hanehalklarının kesin tüketim harcamaları, 2023 yılında bir evvelki yıl zincirlenmiş hacim endeksine nazaran yüzde 12,8 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki hissesi yüzde 59,1 oldu.
Bir evvelki yıl zincirlenmiş hacim endeksine nazaran 2023 yılında mal ve hizmet ihracatı yüzde 2,7 azalırken ithalatı yüzde 11,7 arttı.
2023 yılının tamamında yatırımlar yüzde 8,9 büyürken, yatırımlar yüzde 8,9 arttı.
2023’te inşaat dikkat çekti
2023’te Türkiye’de sarsıntı sonrası yine imar faaliyetleri datalara de yansıdı. 2023 yılında inşaat yüzde 7,8 büyüme ile kesimler ortasında öne çıktı.
2023 yılında tarım kesimi yüzde 0,2 daraldı. Endüstrideki büyümenin de ivme kaybettiği görüldü. Sanayi 2023’te yüzde 0,8 büyüdü. Böylece endüstride 2019’dan bu yana en düşük büyüme kaydedildi.
Son çeyrekte yıllık büyüme yüzde 4 oldu
TÜİK datalarına nazaran 2023’ün son çeyreğinde yıllık büyüme yüzde 4 olarak kaydedildi. Son çeyrekte iktisat yılın üçüncü çeyreğine nazaran ise yüzde 1 büyüme gösterdi.
Ankette 2023 yılının dördüncü çeyreğine ait beklenti yüzde 3,5 olmuştu. Tıpkı periyot için çeyreklik beklenti ise yüzde 0,2 büyüme tarafındaydı.
Türkiye iktisadı 2023’ün birinci çeyreğinde bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,3 daralma kaydetmişti.
Şubat ayında yaşanan ve kısa mühlet de olsa üretim kesintilerine de sebep olan zelzelelerin akabinde Mayıs sonunda yapılan seçimler öncesinde izlenen gevşek para siyaseti, yüksek enflasyon ve TL’de yeni kıymet kayıplarından korkan tüketicilerin borçlanmasını ve tüketimi artırmasının da tesiriyle büyümede ikinci çeyrekte kıymetli bir performans dikkat çekmişti.
Yılın ikinci çeyreğinde çeyreklik büyüme yüzde 3,3; üçüncü çeyreğinde ise yüzde 0,3 olmuştu.
Son çeyrekte süratli tüketim
2023’ün son çeyrek bilgilerine bakıldığında hane halkının tüketimi 6,7 puan desteklediği görüldü. Devletin sonuncu tüketim harcamalarından birebir devirde 0,2 puan; yatırımlardan ise 2,6 puan geldi.
Net ihracat ise 4. çeyrekte büyümeyi 0,6 puan; stok değişimi ise 5 puan aşağı çekti.
Son çeyrekte tarım dalında yüzde 0,5’lik yıllık büyüme görülürken, endüstride yüzde 1,9’luk büyüme izlendi. Hizmetler kesimi ise yüzde 3 büyüdü. Son çeyrekte inşaattaki performans öne çıktı. İnşaat kesimi yüzde 10,8 ile 2017 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana en süratli büyümeyi gösterdi.
Yılın ikinci yarısında süratli sıkılaşma
Türkiye iktisadı için yılın ikinci yarısı ağır bir sıkılaşma periyodu olarak tarihe geçmişti.
Seçimlerin akabinde yeni Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası idaresi faiz artırımlarına başlamış ve 2023 yılının ikinci yarısında siyaset faizi yüzde 8,50 düzeyinden yüzde 42,50 düzeyine çıkarılmıştı.
Yılın ikinci yarısına gelen öncü sinyaller de büyüme de ivme kaybına işaret etmişti.
OVP’de 2023 için yüzde 4,4 büyüme bekleniyordu.
