Investing.com – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı birinci çeyreğine ait Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) datalarını açıkladı. TÜİK bilgilerine nazaran, Türkiye iktisadı 2025 yılının birinci üç aylık periyodunda, bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran zincirlenmiş hacim endeksi ile %2 oranında büyüme kaydetti.
Aynı periyotta mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYİH, bir evvelki çeyreğe nazaran %1,0 oranında artış gösterdi. Takvim tesirinden arındırılmış GSYİH ise geçen yılın birebir devrine kıyasla %2,7 oranında büyüdü.
Sektörel bazda en yüksek katkı inşaat bölümünden geldi
2025 yılının birinci çeyreğinde, ekonomik faaliyet kolları bazında inşaat kesimi %7,3’lük artışla en yüksek büyümeyi kaydetti. Bilgi ve bağlantı hizmetleri faaliyetleri %6,1, öbür hizmet faaliyetleri %4,7, mesleksel, idari ve takviye hizmet faaliyetleri ise %4 oranında büyüdü.
Gayrimenkul faaliyetleri %2,4, eser üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar %1,8, hizmetler %1,3, finans ve sigorta faaliyetleri %0,5 ve kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri %0,3 oranında artış gösterdi. Buna karşılık, tarım dalı %2 ve sanayi kesimi %1,8 oranında daraldı.
GSYİH cari fiyatlarla 12,1 trilyon TL’ye ulaştı
Üretim prosedürüne nazaran hesaplanan GSYİH, 2025 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla 12 trilyon 125 milyar 173 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu meblağ, geçen yılın tıpkı devrine nazaran %36,7’lik bir artışı tabir ediyor.
GSYİH’nin ABD doları cinsinden kıymeti ise tıpkı periyotta 335 milyar 504 milyon dolar oldu. Bu sayı, döviz kurlarındaki gelişmelere bağlı olarak yeni ekonomik büyüklük açısından kıymetli bir data oldu.
Hanehalkı harcamalarında istikrarlı artış gözlendi
Yerleşik hanehalklarının kesin tüketim harcamaları, 2025 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran %2 arttı. Bu artış, tüketici harcamalarının yılın birinci periyodunda de devam ettiğini ve iç talebin büyümeye katkı sağladığını gösterdi.
Devletin sonuncu tüketim harcamaları ise %1,2 oranında artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da %2,1 büyüdü. Bu göstergeler, hem kamu harcamaları hem de yatırım kalemlerinde hudutlu fakat istikrarlı bir yükseliş yaşandığını ortaya koydu.
İhracatta gerileme, ithalatta artış
2025 yılının birinci çeyreğinde mal ve hizmet ihracatı geçen yılın birebir devrine nazaran %0,01 oranında hafif bir gerileme yaşadı. Bu, ihracatın durağanlaştığını lakin keskin bir düşüş yaşanmadığını gösterdi.
Öte yandan ithalat birebir devirde %3 oranında arttı. Bu durum iç talebin ithalat tarafında güçlü kaldığını ve dış ticaret istikrarı üzerinde baskı oluşturabileceğini işaret etti.
İş gücü ödemeleri güçlü artış gösterdi
2025 yılı birinci çeyreğinde iş gücü ödemeleri bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran %42,9 oranında artış kaydetti. Bu yüksek oran, fiyatlı çalışanlara yapılan ödemelerdeki artışı ve emek gelirlerinin iktisattaki yerini ortaya koydu.
Aynı devirde net işletme artığı ya da karma gelir ise %31,2 oranında büyüdü. Bu kalem, girişimcilerin kârları ve özgür meslek çıkarları üzere ögeleri içeriyor.
İş gücü ödemelerinin GSYİH içindeki hissesi arttı
Cari fiyatlarla kıymetlendirme yapıldığında, iş gücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Kıymet içerisindeki hissesi 2024 yılı birinci çeyreğinde %41,7 iken, 2025 yılı birinci çeyreğinde bu oran %43,7’ye yükseldi. Bu artış, fiyatlı bölümün toplam ekonomik üretimden aldığı hissenin yükseldiğini gösterdi.
Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise birebir devirde %36,4’ten %35 seviyesine geriledi. Bu gelişme, kârların toplam katma paha içindeki nispî tartısının azaldığını ima ediyor.
