Volkswagen tarafından iş teminatını sona erdirme kararı ile Haziran 2025’ten itibaren Almanya’daki altı fabrikada işten çıkarmalar gündeme gelecekbilecek.
Volkswagen, Almanya’daki altı fabrikasında 1994’ten bu yana yürürlükte olan iş teminatı muahedesini feshettiğini ve Haziran 2025’ten itibaren operasyonel nedenlerle işten çıkarmaların mümkün olacağını doğruladı.
Elektrikli araç üretimine geçişte ağır rekabet nedeniyle mali zorluklar yaşayan ve birkaç milyar euroluk tasarrufa gitmenin yollarını arayan Alman otomotiv şirketi Volkswagen, 2 Eylül’deki açıklamasında Almanya’daki birtakım fabrikaların kapatılmasının artık ihtimal dâhilinde olduğunu duyurmuştu.
Almanya’daki güçlü personel sendikası IG Metal ise Volkswagen’in fabrika kapatma planından vazgeçtiğine dair bir muahede olmaması hâlinde grev yapabilecekleri ikazında bulunmuştu.
Alman araba üreticisi, bu tarihten evvel alternatif bir muahedenin müzakere edilmemesi hâlinde, 1994 öncesinde yürürlükte olan iş mukavelelerinin geçerli olacağını ve bunun da Volkswagen için kıymetli ek maliyetlere yol açacağını duyurdu.
Karar zelzele etkesi yarattı
Alman araba üreticisi Volkswagen’in tasarruf ve maliyet azaltma tedbirleri kapsamında tarihinde birinci sefer Almanya’daki fabrikalarını kapatmayı değerlendirmesi ve 30 yıllık istihdam muhafaza muahedesini erken sonlandırması Alman otomotiv bölümünde “deprem” tesiri oluşturdu.
Son yıllarda araba sanayisinde çığır açan teknolojilerin Çin ve ABD’den gelmesi Avrupa kamuoyunda tartışma konusu olurken, Volkswagen’in son kararları bu tartışmaları artırdı.
Alman araba üreticileri, enflasyonist baskılar, yüksek güç maliyetleri, Avrupa’daki yavaş ekonomik büyüme, yükselen çok sağ ve Çinli araba üreticilerinin yanı sıra Tesla’nın rekabetiyle karşı karşıya kaldı.
Elektrikli araçlara geçiş, Almanya’nın otomotiv bölümü için ülkede ve Avrupa Birliği (AB) nezdinde çeşitli düzenlemeler ve ham husus tedariki nedeniyle kuvvetli olmayı sürdürüyor. Dal, batarya teknolojisine büyük yatırımlar yaparken, artan maliyetlerle boğuşmak zorunda kalıyor.
87 yıl sonra birinci kez
Volkswagen, geçen hafta yaklaşık 10 milyar euro tasarruf ve maliyet azaltma tedbirleri kapsamında 87 yıllık tarihinde birinci defa, yaklaşık 300 bin bireye istihdam sağladığı Almanya’daki birtakım fabrikalarını kapatmayı değerlendirdiğini açıkladı.
Dünyanın en büyükleri ortasında yer alan Bosch ve Continental üzere Alman araba tedarikçileri ve başka Avrupa otomotiv üreticileri, hem marjlar hem de talep düştüğü için on binlerce kişiyi işten çıkarma yoluna giderken, 1994’te bir iş teminatı muahedesi imzalayan Volkswagen, istihdamı azaltamadı.
Volkswagen Group’un Üst Yöneticisi (CEO) Oliver Blume, 2 yıl evvel misyona başladıktan sonra, tasarruf ve maliyet azaltma tedbirlerinin kesimi olarak işçi masraflarını 2026’ya kadar 5’te bir düşürmeyi planlıyordu.
Ancak iki yılda 3 milyar euroluk tasarruf maksadına ulaşılamamasının akabinde Blume, daha fazlasını yapmak için geçen hafta düğmeye bastı. Blume, şirketin 30 yıllık iş teminatı garantisini iptal ederek, 87 yıllık tarihinde birinci defa Almanya’daki fabrikaları kapatmayı kıymetlendirme planını açıkladı.
Bu da ülkede otomotiv dalına yönelik tartışmaları artırarak, otomotiv piyasasını derinden etkiledi. Volkswagen idaresi, geçen hafta sırf demografik eğilimlere dayalı tekrar yapılandırmanın şirketin rekabet gücünü artırmaya yönelik kısa vadede gerekli yapısal düzenlemeleri gerçekleştirmek için kâfi olmadığını belirterek, mevcut durumda araç ve modül üretim tesislerinin kapatılmasının kaçınılmaz olduğunu açıkladı.
İş teminatını sonlandırdığını duyuran Alman üretici, bu hususta tüm tedbirlerin Emekçi Kurulu ile değerlendirileceğini bildirmişti.
İşçiler fabrika kapatmaya karşı
Söz konusu planın açıklanmasının akabinde Volkwagen idaresi, çalışan ve temsilcileriyle görüşmeye başladı. Ancak personel sendikaları ve iş kurulu fabrikaların kapatılmasının kabul edilemez olduğunu açıkladı.
Volkswagen idaresinin planları için çalışanlarla geçen hafta başlayan toplantısı şirketin son kemer sıkma planlarını protesto eden pankartlarla başladı.
Çalışanlar, “Biz Volkswagen’iz-siz değilsiniz”, “İş teminatından elinizi çekin” pankartlarıyla idare konseyini “çifte standart” uygulamakla suçladı.
Buna ek olarak tesislerin kapatılması konusunda da markanın karşısına iş kurulunda oy haklarının yüzde 20’sine sahip olan ve istihdama öncelik veren Aşağı Saksonya eyaleti çıkıyor.
Volkswagen hissedarı olan eyalet idaresi, fabrikaların kapatılmasını istemiyor.
Volkswagen Avrupa’nın en büyük araba üreticisi
Küresel otomotiv sanayisi büyük ölçüde değişim yaşarken, Almanya’da 300 bin istihdam sağlayan ve yalnızca mahallî değil, ulusal refah için de çok kıymetli görülen Volkswagen, Avrupa’nın en büyük araba üreticisi olarak biliniyor.
Alman üretici, ülkenin global bir ekonomik güç merkezi olma statüsünün müdafaasına yardımcı olurken, çalışanlar, siyasetçiler ve şirket hissedarları işlerin kurtarılması için kararlı adımlar atılmasını talep etti.
Volkswagen Group, 17 Avrupa ülkesinde, Amerika, Asya ve Afrika’da 10 ülkede 114 üretim tesisiyle yaklaşık 650 bin şahsa istihdam sağlıyor. Kümenin geçen yıl gelirleri 350 milyar euroya ulaştı. Şirketin Almanya’daki istihdamı ise yaklaşık 300 bin kişiyi buluyor.
Zorlu emisyon maksatları ve AB’nin 2035’ten itibaren içten yanmalı motora sahip yeni araçların satışını yasaklama kararı, Avrupa’da otomotiv üreticilerini elektrikli araçlara odaklanmaya zorladı.
Volkswagen’deki kriz karşısında, güç durumda kalan Alman koalisyon ortağındaki üst siyasetçiler Brüksel’den daha fazla yardım talep etti. Alman politikler, Avrupa Birliği’ni araba üreticilerinin önüne sayısız mahzur koymakla suçladı.
Almanya Ekonomi Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck, Volkswagen’in yalnızca Almanya’nın ünlü otomotiv sanayisi için değil, birebir vakitte bir sanayi merkezi olarak geleceği için de “büyük bir sorumluluk taşıdığını” ve bu biçimde kalması gerektiğini vurguladı.
Otomobil endüstrisinin Almanya için önemi
Son yıllarda araba sanayisinde çığır açan teknolojilerin Çin ve ABD’den gelmesi Alman kamuoyunda tartışma konusu olurken, Alman üreticiler, bu tartışmalardan sonra elektrikli arabalar için 200 milyar eurodan fazla yatırım yapacaklarını açıkladı.
Alman otomotiv dalı, toplam katma kıymetin yüzde 5’ini oluşturuyor. Ülkede istihdamın yüzde 3’ü de otomotiv kesiminden sağlanıyor.
Merkezi Münih’te bulunan İktisat Araştırma Enstitüsüne (Ifo) nazaran, Almanya’da üretilen arabaların yüzde 70’i İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya ve ABD’ye ihracat ediliyor. Ayrıyeten son yıllarda Çin de pazar büyüklüğü ile Alman üreticiler için kıymetli bir ihracat ülkesi haline geldi.
Alman hükümetinden elektrikli araçlar teşviki
Volkswagen’deki kriz, geçen yılın sonlarında elektrikli araç sübvansiyonunu sona erdiren Alman hükümetinin bataryayla çalışan arabalar için potansiyel yeni vergi indirimleri açıklamasına sebep olması da dikkati çekti.
Alman hükümetinin geçen yıl elektrikli araçlar için yeşil dönüşüme yönelik teşvikleri sona erdirdikten sonra hazırladığı kanun taslağına nazaran, şirketler yeni satın aldıkları elektrikli ve nitelikli sıfır emisyonlu araçların kıymetinin yüzde 40’ına kadar olan kısmını vergi faturalarından düşebilecek.
Avrupa Kurulu da endişeli
Volkswagen Group tarafından açıklanan kapsamlı tasarruf planları, Avrupa Kurulunu da huzursuz etti.
Eski AB Kurulu İç Pazar ve Endüstriden Sorumlu Üyesi Thierry Breton, Alman Handelsblatt gazetesine yaptığı açıklamada, “Fabrika kapatmaya yönelik açıklamalar beni çok endişelendiriyor.” sözünü kullandı.
Breton, kesimdeki durumun “güllük gülistanlık olmadığını” ve bunu örtbas etmenin bir manası olmadığını söz ederek, otomotiv bölümündeki krizi Avrupalı üreticilerin müşterilerini elektromobilite konusunda ikna etmeyi başaramamasına bağladı.
Breton, “Kamuya açık şarj istasyonları hala büyük ölçüde Almanya, Fransa ve Hollanda’da ağırlaşmış durumda ve bu ülkeler AB’de kurulu kamuya açık şarj istasyonlarının neredeyse üçte ikisini oluşturuyor” tabirini kullandı.
Aşırı sağ ve otomotiv sektörü
Öte yandan, Almanya’nın doğu eyaletleri Thüringen ve Saksonya’da yapılan eyalet meclisi seçimlerinde çok sağcı Almanya için Alternatif Partisinin (AfD) elde ettiği muvaffakiyet, Almanya genelinde tasaya yol açarken bu gelişmenin Alman otomotiv kesimi üzerindeki mümkün tesirleri de tartışılmaya başlandı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un “acı ve kaygı verici” olarak nitelendirdiği ve 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana birinci kez çok sağcı bir partinin birinci tamamladığı eyalet seçimlerinin sonucu Alman iş dünyasında telaş oluşturdu.
Volkswagen fiyatları artırdı
Alman haftalık “Kfz-betrieb” mecmuasının Wolfsburg merkezli şirketin Alman bayilerine gönderdiği bir mektuba atıfta bulunarak yayınladığı habere nazaran, Volkwagen Group, markanın içten yanmalı motorlara sahip neredeyse tüm araba modellerinin fiyatlarını kıymetli ölçüde artırdı.
En yüksek artış yaklaşık 2 bin 500 euro ile yeni makyajlanan Touareg arazi aracında görülürken, en düşük artış 500 euro ile Taigo ve T-Cross modellerinde oldu.
En çok satılan Golf ve Tiguan’ın fiyatı yaklaşık 1100 euro artırıldı.
“Kriz, aşağı üst Almanya’daki kanunların yapısının bir sonucu”
Otomobil uzmanı Prof. Dr. Ferdinand Dudenhöffer, Volkswagen’in kelam konusu kararlarını kıymetlendirerek, Volkswagen’in Aşağı Saksonya’ya çok güçlü bir formda bağlı olduğunu vurguladı. Dudenhöffer, markanın bu bağlılığı ortadan kaldıracak fabrikaları memleketler arası pazarlara açarak yeni bir strateji oluşturması gerektiğini belirtti.
Dudenhöffer, Volkswagen’deki kriz konusunda, “Skoda markasına bakarsanız Volkswagen’in araç üretiminde başarılı olduğunu görürsünüz. Yani mevzu eserler ya da teknolojisi değil. Bu kriz Almanya’daki kanunların yapısının bir sonucu” dedi.
Almanya’nın ve Volkswagen’in elektrikli araçlara geçişte geride kalmadığını aktaran Dudenhöffer, buradaki sorunun ülkede bu araçlara verilen teşviklerin durdurulması olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Ferdinand Dudenhöffer, “Bu nedenle elektrikli araç pazarı Almanya’da düşüşe geçti ve düşüşe geçen bir pazarda Volkswagen’in işi sıkıntı. Hasebiyle en kıymetli şey, Alman siyasi sisteminin, Berlin’in otomotiv dalına ziyan veren yanlış kararlar almış olmasıdır.” diye konuştu.
Alman otomotiv üreticilerin elektrikli araçları çok güçlü bir formda üretme planları olduğunu anlatan Dudenhöffer, fakat bu planların hayata geçirilmesinin siyasi nedenlerden mümkün olmadığını vurguladı.
Dudenhöffer, Çin’de elektrikli araç bölümünün çok güçlü olduğunu söz ederek, Çinli üreticilerin Avrupa ve Almanya’ya kıyasla büyük hacimlerde elektrikli araç sattıkları için büyük maliyet avantajlarının bulunduğunu söyledi.
Avrupa otomotiv kesimi için gelecek 5 yıl için de değerlendirmelerde bulunan Dudenhöffer, “Avrupa zayıflayacak. Çin daha da güçlenecek. Gördüğümüz şey, araba üreticilerinin adım adım Çin pazarına daha fazla girdiği, bütçelerini ve yatırımlarını daha çok Çin’e ve biraz da ABD’ye aktardığıdır. Avrupa, yalnızca otomotiv endüstrisinde değil, bir bütün olarak endüstrileşmede giderek daha da zayıflayacak bir bölge olacak” dedi.
“Avrupalı üreticiler Çin ile işbirliği yapmalı”
Dudenhöffer, Avrupa’da otomotiv üreticilerinin rekabet etmek ve güçlü kalmak için Çin ile daha fazla işbirliği yapması gerektiğinin altını çizerek, şunları kaydetti:
“Çinli araba üreticileriyle daha fazla işbirliği yapmaları gerekiyor. Ek gümrük vergisi üzere çılgınca şeyleri durdurmanız gerekiyor. Çin ile işbirliği elektrikli araçlar kapsamında güçlü bir Avrupa pazarı oluşturmak için çok kıymetli olacaktır. Zira bunu yaparsanız, şirketlerimiz de elektrikli araç teknolojisine girebilir ve daha yüksek hacim nedeniyle maliyet avantajları elde edebilir. Bunu yaparsanız Çin ile rekabet edebilirsiniz. Aksi takdirde kaybedersiniz.”
Alman otomotiv üreticilerin Türkiye’ye mümkün yatırımları konusunda değerlendirmelerde bulunan Dudenhöffer, “Türkiye pazarı otomotiv üreticileri için hizmet açısından çok küçük bir pazar. Yıllık yaklaşık 1 milyon otomobil satılıyor. Hasebiyle yalnızca Türkiye pazarıyla yaşayamazsınız. Türkiye AB’ye ve siyasi sisteme yaklaşırsa, bu Türkiye’deki tedarikçiler ve araba sanayisi için farklı olacaktır. Volkswagen, AB’ye, Avrupa’ya istikrarlı bir ihracat olduğunu görürse Türkiye’ye büyük yatırımlar yapacaktır” diye konuştu.
