Yalnızlık beyni zayıflatıyor! Uzun vadeli yalnızlığın hem ruhsal hem fizikî sıkıntılara neden olabileceğini belirten uzmanlar, bu durumun bilhassa beyin üzerinde birçok olumsuz tesiri olduğunu anlatıyor.
Yalnızlığın bedende gerilim reaksiyonunu daima hale getirerek kortizol düzeylerini artırdığını aktaran Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, “Kortizol, kronik gerilim hormonudur. Uzun periyodik yalnızlıkta yüksek kalabilir.” dedi. Yalnız bireylerde prefrontal korteks, amigdala ve hipokampus üzere bölgelerde yapısal ve fonksiyonel değişiklikler gözlendiğine dikkat çeken Metin, toplumsal ihtar eksikliğinin beyin fonksiyonlarını zayıflattığını, dijital irtibatın ise yüz yüze etkileşimin yerini tam olarak dolduramadığını ifade etti.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, yalnızlığın beyin kimyası ve yapısı üzerindeki olumsuz tesirleri ile ruhsal sıhhat üzerindeki riskleri hakkında bilgi verdi.
Kronik yalnızlık, hem ruhsal hem fizikî hastalık riskini artırıyor!
Uzun vadeli yalnızlığın gerilim yansısını tetikleyerek hipotalamo-hipofiz-adrenal (HPA) aksını daima etkin tuttuğunu lisana getiren Prof. Dr. Barış Metin, “Bu durum, kortizol düzeylerinin artmasına ve vakitle nöroinflamasyon, hipokampal hasar ve ilişki kopmaları üzere değişimlere yol açabilir. Kronik yalnızlık depresyon, anksiyete, Alzheimer hastalığı ve kalp hastalıkları üzere pek çok sorunun riskini artırır.” dedi. Nörolojik açıdan da yalnızlığı tanımlayan Metin, “Nörobilimsel olarak yalnızlık, beklenen toplumsal bağlılık seviyesi ile mevcut toplumsal durum ortasındaki farkın algılanmasıdır. Bu fark, beynin bilhassa toplumsal ödül ve toplumsal tehdit işleme ağlarını aktive eder.” açıklamasını yaptı.
Yalnızlık beyin kimyasını olumsuz etkiliyor!
Yalnızlığın beyinde bilhassa etkilediği birtakım bölgeler olduğunu aktaran Prof. Dr. Barış Metin, “Prefrontal korteks (özellikle medial PFC), sosyal kıymetlendirme ve öz-farkındalıkla ilgili bölgedir. Yalnız bireylerde bu bölgede hiperaktivite gözlenebilir. Amigdala, toplumsal tehdit ve dehşet algısıyla bağlıdır. Yalnız bireylerde amigdala daha uyarılmış olabilir. Hipokampus, bellek ve gerilim regülasyonunda vazife alır. Uzun periyodik yalnızlık bu bölgede hacim kaybına yol açabilir. Art singulat korteks ve temporoparietal irtibat bölgeleri de sosyal algı ve zihinsel durumları manaya ile bağlıdır.” dedi. Yalnızlığa karşılık olarak ise birtakım kimyasalların devreye girdiğine dikkat çeken Metin, şunları söyledi: “Kortizol, kronik gerilim hormonudur. Uzun periyodik yalnızlıkta yüksek kalabilir. Dopamin, toplumsal ödüllerle irtibatlıdır. Yalnızlık durumunda dopamin sisteminin zayıfladığı düşünülür. Oksitosin, toplumsal bağ hormonudur. Yalnızlıkta seviyeleri azalabilir. Serotonin, düşük serotonin seviyeleri yalnızlık ve depresyonla bağlantılıdır.”
Beyin görüntüleme teknikleriyle yalnızlığın tesirleri gözlemlenebiliyor!
Uzun periyodik yalnızlığın bilhassa yaşlılarda bilişsel fonksiyonlarda gerilemeye neden olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Barış Metin, “Birçok araştırma yalnızlığın demans mümkünlüğünü artırdığını göstermiştir.” dedi. MR, PET üzere beyin görüntüleme teknikleriyle yalnızlığın tesirlerinin gözlemlenebildiğini kaydeden Metin, “Özellikle prefrontal korteks, insula, amigdala ve hipokampüste aktivite ve hal değişiklikleri bildirilmiştir. Bu alanlar beynin hem bellek, hisler ve karar verme üzere temel bilişsel fonksiyonlarında hem de sosyal irtibatta yer alan alanlardır.” formunda konuştu.
Sosyal ikaz olmazsa beyin fonksiyonları zayıflıyor!
Dijital bağlantının, kısmen gerçek toplumsal temasın yerini tutabileceğini tabir eden Prof. Dr. Barış Metin, “Ancak irtibatın tam karşılığı değildir. Beyin, yüz yüze etkileşimlerde, mimik, tonlama, dokunma, koku üzere çoklu duyusal ipuçlarını işler. Bu durum oksitosin ve empati ağlarını daha fazla aktive eder. İletileşme yahut imajlı konuşma üzere dijital bağlantıda, toplumsal bağ hissi sonludur. Empatik beyin devreleri daha az uyarılır.” dedi. Yalnızlığın beyin üzerindeki olumsuz tesirlerini önlemek yahut azaltmak için tekliflerde bulunan Metin, kelamlarını şöyle tamamladı: “Öncelikle yalnızlıkla yaşamamak gerekir. Hayat üslubumuzu ve alışkanlıklarımızı değiştirerek daha toplumsal bireyler haline gelmeliyiz. Beynimiz toplumsal ihtara muhtaçtır ve toplumsal ihtar olmadan fonksiyonları zayıflayacaktır. Bu nedenle yalnız hissediyorsanız öncelikle yakınlarınızdan sonrasında ise profesyonellerden takviye isteyin” (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
