Altın… Bir vakitlerin para ünitesi, tarihin her kısımında beşerler tarafından ziynet eşyası olarak kullanılmış, saklanmış ve biriktirilmiş olan bir maden, emtia… Günümüzde ise yatırımcıların, ekonomik kriz, finansal piyasalardaki bilinmezlik ve kaos, kaygı üzere çeşitli sebeplerle sığındığı bir güvenli liman. Bilhassa Türk halkının gözünde asla kaybettirmeyen bir yatırım aracı olarak görülen, düğünlerde bile eski bir gelenek olarak evlenen şahıslara takılan, tarih romanlarında ve eski öykülerde insanların define aramasına sebep olabilecek kadar büyük bir zenginlik umudu…
Tarihin her köşesine baktığımızda altının kendisine bir kullanım alanı bulduğunu görüyoruz. Uzun bir devir bir değiş tokuş aracı olarak gümüşle birlikte kullanılmış, kâğıt paranın ortaya çıkışıyla birlikte ise, bir standart oluşturması açısından basılan paranın karşılığı olarak belirlenmiş 1. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar devam eden bu uygulama, devletlerin bile altını inançlı bir liman olarak gördüğünün hoş bir ispatıdır.
Peki altın gerçekten güvenli bir liman mıdır? Yatırımcısına her vakit kazandırır mı? Öteki bir sözle tekrar sormak gerekirse, altın ziyan ettirmez mi?
Öncelikle altın hangi durumlarda yatırım için odak noktası haline gelir bunu bir araştıralım.
“Güvenli liman” olarak isimlendirilen altın, bilhassa dehşet ikliminin yüksek olduğu, finans piyasalarında bir buhranın sezildiği, iktisadın sekteye uğramasının an sıkıntısı olduğu ve belirsizliğin yüksek olduğu vakitlerde beğenilen bir yatırım aracıdır. “Güvenli liman” ismini de temel prestijiyle buradan alır. Grafiklere ve tarihe kısa bir göz attığımızda bunu daha net bir halde görmek de mümkün.
Yukarıda gözüken grafik, 2008 Ekonomik Krizi ya da bir öbür ismiyle “Büyük Resesyon”un akabinde Avrupa’da yaşanan “Kamu Borcu Krizi” vakitlerinde altının hareketini gösteriyor. Ekonomik krizin akabinde yaşanan ve Avrupa’yı büyük bir buhrandan öteki bir büyük buhranın içine atan borç krizi, o tarihlerde piyasalarda büyük bir belirsizlik ve endişe havası estirmişti. Yatırımcılar ise bu belirsizlik ortamından korunmanın dermanını “altın” yatırımında bulmuşlardı.
Bu grafik ise öteki bir kriz vaktindeki altının seyrini gösteriyor. 2019’un sonu 2020 yılının başlarında ortaya çıkan ve tesirini geçtiğimiz yılın ortalarına kadar yıkıcı bir formda hissettiren COVID-19’un yarattığı ekonomik belirsizliğin tesiriyle altın 2017 yılındaki taban düzeylerinden 2020 yılının ortasında tarihi tepesini görmeyi başarmıştı.
Bu devirde bilhassa yatırımcıların altına yönelmesinin sebebi ise ekonomilerde kesin gözüyle bakılan bir bozulma olacağı ve şirketlerin karlarında yüksek düşüşler yaşanacağıydı. COVID-19 önlemleri kapsamında alınan kararlar, dışarı çıkma yasağı üzere talep üzerine olumsuz tesir yaratan tedbirlerle birlikte, üretim faaliyetlerini aksamasına yol açacak, tedarik zincirini uzun bir müddet olumsuz istikamette etkileyecek bir dizi tedbire de yol açmıştı. Bütün bunların ışığında altının pahası ise dolar cinsinden süratle yükselmişti.
Son krizi ve belirsizlik ortamını ise günümüzde yaşıyoruz. Süratle artan faiz oranları, COVID-19 önlemlerinin günümüze yansıyan ekonomik bozulmaları, ABD borç tavanı krizi ve bütün bunların üstüne en çarpıcı olarak ABD’de bir dizi bankanın iflas etmesi, İsviçre’de ise dev Credit Suisse’nin iflastan lakin rakibi UBS tarafından satın alınarak kurtulması… Bunların hepsi, altının inançlı liman özelliğini yatırımcılara tekrar anımsatan gelişmeler oldu. Hakikaten bu yaşananların tesiriyle altın tarihi doruğuna tekrar ulaştı…
Yıllar süren ziyan: Her vakit kazanmak mümkün değil!
Peki bu kriz ortamı son bulduğunda, belirsizlikler kaybolduğunda ve ekonomik görünüm tekrar toparlandığında ne olur? Bu sorunun cevabını 2011 krizine ilişkin olan grafiğimizi biraz uzatarak vermek mümkün.
Zirve noktadan altın yatırımı yapan birisi için 9 yıllık bir zarar! İşte yanıt tam olarak bu.
Altının tepeye yakın olduğu noktalardan gerçekleştirilen bir yatırım süreci, 2011 yılından 2020 yılının Ağustos ayına kadar bir yatırımcının ziyan etmesine sebep olabilir. Hayal edin, 9 yıl boyunca tasarruflarınızı değerlendirdiğiniz “güvenli liman”ın tekrar yükselmesi için, kriz olmasını bekliyorsunuz…
Peki altının “güvenli liman” olduğu bir palavra mı? Aslında bu pek de palavra bir telaffuz sayılmaz. Yalnızca piyasalar ve yatırımcılar tarafından yanlış anlaşılmış bir yatırım davranışı.
Altın “güvenli” bir limandır, zira ekonomik belirsizliğin yüksek olduğu kriz ortamlarında yeterli performans gösterme mümkünlüğü daha yüksektir. Bu özelliği onu ‘kriz’ vakitleri için vazgeçilmez bir yatırım aracı yapar. Lakin bu altının devamlı bir çıkar sağlayacağı ve sonsuza dek yükseleceği manasına gelmez. Hasılı inançlı liman demek, sonsuz bir bedel artışı ve yarar manasına gelmekten çok uzaktır. Grafikte de görüldüğü üzere, birtakım yatırımlar 9 yılı aşkın bir biçimde ziyanda kalabilir.
Altın yatırımında önemsenmeyen nokta: Alternatif yatırımın getirisi
Başka bir bakış açısıyla bakarsak, altının tarihte daima üst taraflı bir hareket izlediğini görebiliriz. Fakat bu, altının yeniden her devir için inançlı ve yararlı bir yatırım aracı olduğunu bize göstermez. Bunu en temel sebebi ise “alternatif yatırımın” getirisidir. Öbür bir sözle, altına yatırılan bir ölçü paraya rağmen, birebir fiyattaki paranın 3 yıl içerisinde öteki bir yatırım aracında daha fazla değerlenebilecek olmasıdır. Yani 2011 yılında altının daha da yükseleceğini ve bu kriz ortamının bir sonu olmadığını düşünüp tepeye yakın bir yerden altın alıp 2020 Ağustos ayına kadar ziyanda bekleyen bir kişi, tıpkı devir rastgele bir Avrupa yahut Asya borsasına yatırım yapsaydı, daha fazla bir çıkar elde edebilirdi. Yahut bu riski bile göze almayıp parasını cüzi bir faiz oranıyla bankaya yatırması bile, daha yüksek bir kar elde etmesine sebep olurdu. Üstelik bu yüksek ihtimalle gerçek bir çıkarı yatırımcıya sunardı.
