Yeme bozukluğu, kişinin fizikî ve ruhsal sıhhatini olumsuz etkileyecek formda geliştirdiği bir yeme alışkanlığı olarak özetlenebilir.
Ruhsal olduğu kadar fizikî sıhhat sorunlarına de yol açabilen bu bozukluk, farklı cinslere sahip olsa da ekseriyetle bireyin vücut algısı ve duygusal durumu ile bağlıdır. Yeme ölçüsü, sıklığı ve tipinin sıhhatsiz bir biçimde değiştiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Yapılan araştırmalara nazaran dünya nüfusunun yaklaşık yüzde sekizi yeme bozukluklarıyla çaba ediyor ve bu durumdan en çok ergenler ile 12-35 yaş aralığındaki bayanlar etkileniyor” diye konuştu.
Yeme Bozukluğu Derin Bir Sıhhat Sorunu
Yeme bozukluğu, yemek yeme alışkanlıklarının ötesini ilgilendiren çok taraflı ve derin bir sıhhat sorunu. Temelinde; bozulan gerçeklik ve vücut algısı, öz inanç meseleleri ve travmatik yaşantılar üzere birçok etken barındırabileceğini lisana getiren Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Tüm bu sayılanlar bireyin genel sıhhatini önemli formda tehdit edebilir. Günümüzde toplumsal medya aracılığıyla şiddetini artıran toplumsal baskılar, bilhassa genç yaştaki bireylerin ruhsal ve bedensel sıhhatini olumsuz istikamette etkileyebiliyor. Bu nedenle yeme bozuklukları konusunda farkındalık kazanmak ve bilhassa dijital dünyanın mümkün risklerinden korunmayı öğrenmek hayli önemli” dedi. Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, en sık rastlanan yemek bozukluklarını sıraladı:
Anoreksiya nervoza
Kişi kilo almaya yönelik ağır ve daima bir dehşet duyar. Vücut algısında önemli bozulmalar meydana gelir ve kendisini aynada olduğundan çok daha kilolu ve farklı bir halde algılar. Bu bozuklukta birey, ülkü ya da eksi düzeyde olmasına karşın kendini kilolu hisseder ve kilo verme gayretlerini takıntılı bir biçimde sürdürebilir.
Bulimia nervoza
Birey denetimini kaybederek kısa müddette çok ölçüde yemek yer, akabinde da bu kalorileri telafi etme gayesiyle kusma, aç kalma ya da çok idman üzere davranışlara yönelir. Bu döngü, fizikî sıhhati tehdit ederken tıpkı vakitte ağır suçluluk, utanç ve vücudundan memnuniyetsizlik üzere hislerle kişinin ruhsal sıhhatine da saldırır.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu (Binge eating)
Kişi fizikî açlık yaşamadan, yemeyi durduramayacak biçimde çok ölçüde yiyecek tüketir. Başka beslenme bozukluklarının tersine, ataklardan sonra yenen yiyeceklerden kurtulmak için telafi davranışlar gözlemlenmez fakat tekrar de ağır pişmanlık, utanma ve depresif hisler ortaya çıkabilir.
Ruminasyon bozukluğu
Daha evvel çiğnenip yutulmuş olan yiyecek, istemsiz bir biçimde tekrar ağız içine getirilir. Bu yiyecek tekrar çiğnenebilir, yutulabilir yahut tükürülerek beden dışına atılabilir. Bu durum istemsizce tekrarlayan bir reflekse dönüşerek hem fizyolojik hem de ruhsal sorunlara yol açabilir.
Pika yeme bozukluğu
Besin olarak kabul edilmeyen hususlar, daima ya da tekrarlayıcı bir formda yenir. Örneğin; kül, toprak, kâğıt, tırnak, saç, boya, tebeşir, sabun, deterjan ya da taş üzere unsurlara karşı yeme isteği duyulabilir.
Kaçıngan/kısıtlayıcı yeme bozukluğu (arfıd)
Kişi yemek yemekten kaçınır ya da muhakkak besinlere karşı çok hassasiyet gösterir. Bu şahıslar ekseriyetle yiyeceklere karşı ilgisizdir yahut kokusu, dokusu ya da tadı nedeniyle kimi besinleri reddeder.
Diğer belirtilen yeme bozuklukları
Gece uykudan kalkıp yemek yenmesi üzere, daha az bilinen ya da teşhis kriterlerini tam karşılamayan lakin ömür kalitesini önemli formda düşüren bozukluklardır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
