Karanlık husus, yıldızları, gezegenleri, galaksileri ve geriye kalan her şeyi birbirine bağlayan, tüm kainata nüfuz etmiş gizemli, görünmez unsura verilen isimdir. Bu gözle göremediğimiz kozmik sistem, artık eşi gibisi görülmemiş detaylarla haritalandırıldı.
Karanlık unsurun gizemi, Einstein’ın teorisini de çözecek
160’tan fazla gökbilimciden oluşan milletlerarası bir grup, kozmostaki tüm kütlenin yaklaşık yüzde 85’ini oluşturan görünmez karanlık unsura yeni bir ışık tutmak için Atacama Kozmoloji Teleskobu’nu (ACT) kullandı. Dönüm noktası niteliğindeki çalışma, Albert Einstein’ın yerçekimi ve kozmoloji hakkındaki teorilerini doğrulayarak, Standart Fizik Modeli’nin geçerliliğini bir sefer daha teyit etmiş oldu.
ACT gözlemevi 2022’nin sonunda hizmet dışı bırakılmadan evvel, araştırmacılar kozmik mikrodalga art planına (CMB) tekrar bakarak yeni bir çalışmaya imza attı. SPK, tüm gözlemlenebilir kozmosu dolduran dağınık bir radyasyonken, cihan yalnızca 380.000 yaşındayken ortaya çıkan, kozmosun birinci elektromanyetik eseri olarak kabul ediliyor.
Astronomlar, tıpkı bir büyüteç merceğin içinden geçen ışığı büktüğü üzere, cihandaki büyük yapıların – karanlık husus de dahil olmak üzere – CMB radyasyonunu Dünya’ya ulaşması için geçen 14 milyar yıl boyunca nasıl çarpıttığını gözlediler. Bu müşahedelerden yapılan yeni, detaylı harita, kainatın “yumrulu” ve genişleme suratının, Einstein’ın yerçekimi teorisine dayanan Standart kozmoloji Modeli ile uyumlu olduğunu ortaya çıkardı.
Cambridge Üniversitesi’nde kozmoloji profesörü olan Blake Sherwin, yeni haritanın kimilerinin “Kozmoloji Krizi” olarak isimlendirdiği devam eden bir tartışmaya yeni bilgiler sağladığını söylüyor. Buradaki “kriz”, sadece CMB fosil radyasyonu yerine galaksilerdeki yıldızların yaydığı art plan ışığı kullanılarak yapılan son ölçümlerden kaynaklanıyor.
Bu sonuçlar, karanlık unsurun cihanı birbirine bağlayacak kadar “topaklı” olmadığını ve Standart Kozmoloji Modelini esasen “kırık” yahut en azından eksik kaldığını gösteriyor. ACT gözlemevi ile yapılan yeni harita, Standart Model’den kaynaklanan kestirimlerle “iyi bir uyum” içinde.
Elde edilen bilgiler, Einstein‘ın da dediği üzere kozmosun daima genişlediğini ve bu karanlık hususun her yerde olabileceğinin delili olduğunu doğruluyor.
