Kahramanmaraş sarsıntılarından etkilenen 11 vilayette pek çok kişinin ömrünü yitirdiği yüksek katlı binalar, Türkiye’nin her bir bölgesinde inşaat ve mühendislikte mevzuat ve standartlara uygun projelerin ehemmiyetini gündeme getirdi. Yüksek katlı binalarda öncelikle yer mekaniği ve davranışının uygun incelenmesi gerektiğini kaydeden Dr. Nuri Bingöl, tabana uygun mühendislik uygulamaları kullanımına dikkat çekti.
Bingöl, sıvılaşmanın olduğu bölgelerde binaların yüksek katlı olarak inşa edilmemesi gerektiğini de kelamlarına ekledi.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı İSG uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Nuri Bingöl, yüksek katlı binalarda muhtemel sarsıntılara karşı alınması gereken tedbirlere ait değerlendirmede bulundu.
Yüksek katlı binalarda öncelikle yer seçiminin değerli olduğunu hatırlatan Dr. Nuri Bingöl, öncelikle bu mevzu ile ilgili mühendislik disiplinine nazaran ortak çalışma ile risk değerlendirmesi yapılması gerektiğini söyledi.
Zemin mekaniği ve davranışı düzgün incelenmeli
Önceliğin çok katlı yüksek binaların jeolojik açıdan sağlam yapıda olan yerlere yapılması olduğunu kaydeden Dr. Nuri Bingöl, “Ancak her bölgede sağlam yapıda tabanın bulunmadığı ve ülkemizin sarsıntı ülkesi olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğu üzere, her vakit sağlam taban bulma imkanı bulunmamaktadır. Bu durumda gelişmiş inşaat teknolojileri ile bina temelinin sağlam yere ulaşacak formda kazık çakma, shutcrete uygulama üzere yer güçlendirme ve sağlam tabana ulaşma yolları seçilerek çok katlı binaların yapılması mümkün olabilmektedir. Münasebetiyle plan ve proje etabında yer mekaniği ve davranışı âlâ incelenmeli ve bu incelemelere nazaran çok katlı bina yapılmalıdır. Sarsıntı izolatörlerinin kullanılarak muhtemel sarsıntıların süspanse edilmesi de yeniden uygulamalardaki güzel örneklerden olacaktır.” diye konuştu.
Yüksek katlı binalarda projeye tam olarak uyulmalı
Yüksek katlı binaların üretiminde dikkat edilmesi gereken noktalara da değinen Dr. Nuri Bingöl, “Yüksek katlı binaların imalinde ilgili mevzuat, standart ve inşaat mühendisliği bilimine uygun olacak en yanlışsız statik hesaplamalar yapılarak bina projelendirilmeli ve inşaat imali sırasında da bu projeye harfiyen uyulmalı, bilhassa perde, kolon, kiriş, döşeme üzere betonarme yapı elemanlarında kullanılan beton sınıfı, uygulaması ve kürlenmesi ile donatı çeliğinin uygun sınıfta ve kâfi fiziki kaidelerde olması konusunda taviz verilmeden ve yapı kontrol kuruluşları tarafından kâfi ve faal kontrolle projenin uygulanması sağlanmalıdır.” dedi.
Müteahhit firmanın mühendislik hizmetlerini gerçek vermesi önemli
Yüksek katlı binaların müteahhitlerinin de bu projeyi uygulayabilecek yeterlilikte ve nitelikte bir müteahhit olması gerektiğini söz eden Dr. Nuri Bingöl, “Yapı kontrol üzere dış kontrolün yanında müteahhit firmanın mühendislik hizmetlerini yanlışsız vermesi ve iç kontroller ile yapılan uygulamalarını daima denetlemesi ve gerektiğinde yerinde müdahaleler ile yapılacak yanlışların, ilişki eksikliklerinin, donatı meseleleri üzere birçok durumun önüne geçecektir. Bina temellerinin yalıtım sorunu da değerlidir. Bu mevzuda da tabanın yahut bodrum katların yani temelin ileriki vakitlerde su almaması için proje basamağı ve temel inşası sırasında çok dikkatli bir biçimde daima işin başında mühendislik hizmeti alarak durum denetim altında tutulmalıdır.” diye konuştu.
Yatay mimari tercih edilmelidir
Sıvılaşmanın olduğu bölgelerde binaların yüksek katlı olarak inşa edilmemesi gerektiğini kaydeden Dr. Nuri Bingöl, “Mühendislik gereklerine uygun biçimde yapılması öncelikli olmalıdır. Bilimin ve fennin gereklerini yerine getirmek sıvılaşmanın olduğu yerlerde yapılacak binalar da dahil tüm şartlarda değerlidir. Tabana uygun halde mühendislik uygulamaları kullanılmalıdır. Yatay mimari tercih edilmelidir. Tabanın durumuna nazaran de mühendislik hesapları ve uygulama teknikleri gibisi şartlarda binaların kaç katlı olabileceğini ortaya koyabilir.” diye konuştu.
Mevzuat ve standartlara uygunluk riskleri azaltıyor
İlgili mevzuata ve standartlara uygun biçimde hazırlanmış proje kurallarını minimum kurallarda sağlayacak formda tekniğe uygun olarak yapılan hiçbir binanın kat yüksekliği ayırt etmeksizin tehlike oluşturmayacağını kaydeden Dr. Nuri Bingöl, “Bu koşulları sağlamayan tek katlı yapı bile tehlike oluşturur. Mühendislik gereklerini yerine getirmek tekrar standartlara uygun inşa etmek kaydı ile yüksek binalarda zelzele esnasındaki yüksek sarsıntılara dayanabilecek biçimde yapılabilmektedir. Unutmayalım ki çelik konstrüksiyon üzerine inşa edilmiş birçok bina mevcuttur. Yapılma etabında sarsıntı izolatörleri ile de desteklendiği sürece yüksek binalardaki sarsıntı düzeyleri azalacak ve bu az düzeydeki sarsıntılara da bu yüksek binalar dayanım gösterecektir.” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
