Foreks – ABD’nin koyduğu yeni tarifeler nedeniyle küresel pazarlarda büyük bir belirsizlik yaşanmasına ve Avrupa’daki sakinliğe rağmen yılın birinci üç ayını yükselişle tamamlayan TR-METALENDEKS, Nisan ayında ise istikametini aşağı çevirdi.
Küresel iktisatta ve ihracat pazarlarında nisan ayında ABD’nin açıkladığı tarife şokları ile global iktisatta resesyon ve ticarette daralma beklentileri ve telaşları artarken, sonrasında gelen müzakere haberleri de değerli bir optimistlik yaratmadı. Nisan ayında metal fiyatları talepteki zayıflama beklentisi ile kıymetli ölçüde düşerken, ABD doları da yeniden değerli ölçüde kıymet kaybetti ve finansal piyasalarda varlık fiyatları geriledi.
DEĞER VE ÖLÇÜ DÜŞTÜ, ÜNİTE FİYATLAR ARTTI
Yurtiçinde ise mart ayında yaşanan finansal şokun akabinde Merkez Bankası nisan ayında ek sıkılaşma tedbirleri almaya devam etti ve siyaset faizini yüzde 46’ya, gecelik borç verme faiz oranını ise yüzde 49’a çıkardı. Dövize olan talebin denetim altına alınması ve TL’deki paha kaybının önlenmesini amaçlayan bu sıkışma öbür yandan TL faiz oranlarının yükselmesine neden oldu ve TL ticari kredi faiz oranları yıllık bileşik yüzde 60 düzeyini aştı. Tüm bu yurtdışı ve yurtiçi gelişmeler çerçevesinde TR-METALENDEKS nisanı ölçü ve kıymet olarak düşüşle tamamladı.
Bu karışık ortamda mart ayında 134,95 puana çıkan ölçü endeksi nisan ayında 125,3 puana düştü. Metal sanayi ihracat kıymet endeksi de, ölçüdeki düşüşe bağlı olarak 168,94 puandan 160,5 puana indi. Metal sanayi ihracat ünite kıymet endeksi ise, dünya metal fiyatlarındaki düşüşe ve ihracat pazarlarında fiyatların düşürülmesi baskısının sürmesine rağmen nisan ayını yükselişle tamamladı. Endeks mart ayında 125,19 puan iken Nisan ayında 128,08 puana çıktı. İhracat ortalama ünite fiyatları da mart ayında 4,68 dolar/kg iken nisan ayında 4,79 dolar/kg olarak gerçekleşti.
İHRACAT PAZARLARINI TARİFE MÜZAKERELERİ ŞEKİLLENDİRECEK
İDDMİB tarafından yapılan değerlendirmeye nazaran, yılın ikinci çeyreğinde ana belirleyici ABD’nin uygulamaya koyduğu tarifeler ve ülkelerle yapılacak tarife müzakereleri olacak. ABD ile Çin ortasındaki tarife savaşı ise belirsizliğini koruyor. Büyük merkez bankaları resesyon ve enflasyon riskleri ortasında kalırken, metal fiyatlarında ikinci çeyrekte dalgalanmaların sürmesi bekleniyor. Türkiye’de ihracat endekslerinde kalıcı toparlanma için bir mühlet daha beklenmesi gerekiyor.
PMI BİLGİLERİ GERİLİYOR
Nisan ayında yaşanan ekonomik, ticari ve jeopolitik gelişmelerin ve beklentilerin oluşturduğu şartlar içinde global metal endüstrinde faaliyetlerin durağanlaştığı görüldü. Global sanayi PMI verisi nisan ayında 50,3 puandan 49,8 puana indi ve daralma bölgesine geçti. Çin, ABD ve AB’de sanayi PMI bilgileri mart ayının altında gerçekleşti.
Küresel metal sanayi üretim PMI verisi 48,0 puandan 47,6 puana inerken, üretimde daralma devam etti. Alınan siparişler PMI verisi ise 48,9 puandan 46,1 puana düştü.
Yeni yılın birinci çeyrek periyodunda toparlanma uğraşı içinde olan Avrupa metal sanayi PMI bilgileri de nisan ayında düşüşe geçti. Avrupa metal sanayi üretim PMI verisi 47,8’den 46,0 puana inerken, alınan siparişler PMI verisi ise 46,4 puan oldu. Avrupa’daki metal sanayi nisan bilgileri, daralmanın sürdüğüne işaret ediyor.
Türkiye’de de mart ayında sanayi üretiminde zayıf eğilim sürerken, İSO Sanayi PMI verisi nisan ayında değişmeyerek 47,3 puan ile daralma bölgesinde kaldı.
BEKLENTİ ENDEKSİ YURTDIŞI VE YURTİÇİ RİSKLERİ YANSITIYOR
Her ay yapılan beklenti anketi ile oluşturulan beklenti endeksi nisan ayı sonuçlarının yurtiçi ve yurtdışı riskleri yansıttığı görülüyor. İhracat pazarlarında ve talepte toparlanma işareti şimdi görülmezken, yurtiçinde ise finansal şok ile alınan yeni sıkılaşma kıymetlerinin tesirleri görülmeye başlandı.
Nisan ayı beklenti endeksinin genel sonuçlarına nazaran, pazarlarda durağanlık devam etmesine ve korumacılık tedbirleri devreye girmesine karşın alınan ihracat siparişleri çok sonlu da olsa bir artış gösterdi. Nisan ayında alıcıların fiyat baskısı ve fiyat indirim talepleri devam etti, metal fiyatları değerli ölçüde geriledi. Bunlara bağlı olarak nisan ayında alınan siparişlerde ihracat ünite fiyatları geriledi.
Sipariş alınan müşteri sayısındaki genel daralma eğiliminin yavaşlayarak sürdüğü dikkat çekerken, alınan ihracat siparişlerindeki kar marjları da artan global rekabetin baskısı altında kalmaya devam ediyor.
Yurtiçinden alınan siparişler, mart ayında yaşanan finansal şok ve uzun tatilin sınırlayıcı tesirleri sonrası nisan ayında sonlu ölçüde arttı. Üretimde de sonlu ölçüde artış gözlenirken, alınan siparişlerdeki artışın üretimi desteklediği görüldü. Öte yandan Türk lirası cinsinden üretim maliyetlerinde artışlar nisan ayında da devam etti.
Nisan ayında yurtiçi ve ihracat siparişlerinin oluşturduğu gereksinime bağlı olarak ham husus ve girdi stokları da bir evvelki aya nazaran çok sonlu artış gösterdi.
