Foreks – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, zirai don afetinin akabinde gittiği Kahramanmaraş’ta yaşanan afetin büyüklüğüne dikkat çekti.
Dulkadiroğlu ve Çağlayancerit ilçelerinde zirai don afetinden etkilenen, ceviz ve Antep fıstığı bahçelerinde incelemelerde bulunan Bayraktar, “Tarihimizin en büyük afetlerinden birini yaşıyoruz,” dedi.
Bayraktar açıklamasına şöyle devam etti;
“Oda Liderlerimizin marifetiyle yaptığımız çalışmalarda 65 vilayetimizde maalesef meyve bahçelerimiz don felaketinden olağanüstü olumsuz etkilendiler.
Son 30 yılın en düşük ısı kıymetleri ile karşı karşıya kaldık, eksi 15 dereceleri eksi 20 dereceleri gördük. Tabi buna bağların, meyve bahçelerinin, eserlerimizin dayanması mümkün değildi. Türkiye’nin birçok bölgesinde, birçok vilayetinde maalesef eserlerimiz ziyan gördü. Bugün Kahramanmaraş ilimizdeyiz, bahçe ziyaretlerimize başladık.
Burada gördüğümüz üzere bu bahçede de kollar kurumuş, birtakım yerlerde görüyoruz ancak bura da gözlemliyorum. Meyve ağaçlarının gövdeleri dahi ziyan görmüş durumda. Tabi bu önemli bir afet.
Özellikle Kahramanmaraş’ta Liderlerimizden aldığımız bilgilere nazaran, kayısı, kiraz, ceviz, Antep fıstığ, badem, elma, üzüm bahçelerimiz ziyan görmüş durumda.
Zarar oranlarına baktığımızda bu oranlar yüzde 100’ler mertebesinde.
Tabi bir de afetler peşimizi bırakmıyor, afetler devam ediyor, akşam da burada dolu olayı ile karşı karşıya kaldı üreticilerimiz ve ziyan görmeyen kimi eserlerimizde dolu afeti nedeniyle ziyan görmüş durumda.”
“Zirai don uç noktalarda yaşandı”
“Ocak ayından beri mevsim kaymalarını yaşıyoruz, bu çok alışık olduğumuz bir durum değil. Kışın son baharı yaşadık, sonbaharda yazı yaşadık, ilkbahar ayına geldik bugün kışı yaşıyoruz. Bu mevsim kaymaları bitkisel üretimi olağanüstü olumsuz etkiliyor.
Ocak ayında hatırlarsanız yağış bekledik lakin maalesef Ocak ayı kurak geçti kâfi yağışları alamadık. Yağış rejimi bizi desteklemedi. Şubat ayına geldik, Şubat ayında yağış bekledik fakat Şubat ayında da maalesef kuraklık yaşadık ve kâfi yağışı alamadık.
Hatta Şubat ayında kimi vilayetlerimiz, Mersin üzere Hatay üzere Adana üzere vilayetlerimiz don felaketi ile karşı karşıya kaldılar.
23 Şubat’ta yaşadıkları don felaketi münasebetiyle birçok eserler ziyan gördü ve Nisan ayına geldik tabi Nisan ayında yağışları bekledik.
Özellikle Türkiye’nin hububat üretimi olağanüstü kıymetli, birçok vilayetinde hububat üretimi var tabi Türkiye’nin çok stratejik eserlerinden de bir tanesi.
Başta hububat üretimi olmak üzere olmak üzere bu yağışlara gereksinim vardı.
Tabi başta yağışlar geldi ve memnuniyet yaşadık yağmurlar yağdı ancak ardından hiç beklemediğimiz bir şey oldu kar yağışı geldi.
Kar yağışının gelmesiyle bir arada bizi asıl etkileyen ve üzen don olayını yaşamamız ve 10 Nisan’dan itibaren 3 gün müddetle don olayını yaşadık ancak don olayını uç noktalarda yaşadık yani eksi 15-20 dereceleri bulduk.
Dolayısıyla bu maalesef bahçelerimize olağanüstü ziyan verdi, ürünlerimizde yüzde yüz üzere oranda ziyanlara sebebiyet verdi.”
“Üreticilerimize sahip çıkılması lazım”
“Sadece Kahramanmaraş vilayetimizde değil, birazdan Gaziantep’e gideceğiz, Gaziantep’te de kimi eserlerimizde önemli ziyan var, yeniden bölge liderlerimiz burada. Hatay’da önemli ziyan var, Adana’da birçok ilçemizde önemli ziyan var, Mersin vilayetimizde birçok eserde sahiden ziyan var, Kilis vilayetinde birçok eserde ziyan var tabi Liderlerimizden bu bilgileri alıyoruz ve Ankara’da bu bilgileri kıymetlendiriyoruz.
Burada bu türlü büyük bir afet karşısında, üreticilerimizin de devletten bir kadro beklentileri var.
Yani bu türlü bir afet karşısında devletimizin üreticimize sahip çıkması gerekiyor.
Böyle bir günde ki tarihimizin en büyük afetlerinden birini yaşıyoruz, üreticilerimiz, çiftçilerimiz, devleti yanında görmek istiyor.
Bu manada Bakanlığımızın bir çalışması var, üretici maliyetleri üzerinden bir grup takviyeler verilecek size, maliyetler biliyorsunuz Tarım Müdürlüklerinde her eser ile ilgili maliyet çizelgesi var, onun için fatura ibrazına gerek yok ve bu maliyetler üzerinden bir takviye verilecek.
Bunu olumlu karşılıyoruz ancak bunun dışında üreticimiz bu sene para kazanamayacak, eserlerimizde bakıyoruz bahçelerimizde kollarımız yanmış durumda ve kimi bahçelerimizde ağaç gövdelerinin ziyan gördüğünü görüyoruz.
Dolayısıyla önümüzdeki yılda kimi bahçelerimizde meyve tavrı olmayacak bu net görünüyor.
Yani önümüzdeki yılların üretimini de olumsuz biçimde etkileyebilir bu don felaketi. Münasebetiyle bütün bunları kıymetlendirerek bu afetin kapsamını boyutunu kıymetlendirerek üreticilerimize yardımcı olmak lazım.”
“Üreticilerimizin kredi borçları faizsiz ertelenmeli”
“Şimdi üreticilerimizin bilhassa bankalara olan borçlarını biliyoruz, tıpkı ve nakdi borçları var, krediler çekmişler borçları var, para kazanamayacakları için üreticilerimiz bu borçlarını ödeyemeyeceklerini söylüyorlar haklı olarak.
Yani üreticilerimizin bu borçlarının yapılandırılma talebine karşılık verilmesi lazım.
Üreticilerimiz bilhassa kamu bankalarına olan borçlarının, Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçlarının faizsiz olarak yapılandırılmasını istiyorlar.
Üreticilerimiz bunu isterken şunu söylüyorlar, diyorlar ki, biz üretimden kopmak istemiyoruz, biz bahçemizde kalmak istiyoruz, bahçelerimizi imar etmek istiyoruz, ziyan gören bu bahçelerimize bakım yapabilmemiz için bize nefes aldırın.
Borçlarımızı yapılandırın, vereceğiniz yardımlarınızı da en kısa mühlet içerisinde bize intikal ettirin diyorlar burada haklılar.”
“Üreticilerimizin, Tarsim’le alakalı da beklentileri var.”
“Bugün Tarsim alanlarımızın beşte 1’inde faaliyet gösteriyor. Üreticilerimizin yaklaşık üçte 1’i Tarsim kapsamında, Tarsim sigorta kapsamında, bunu genişletmemiz lazım. Tabi burada üreticilerimize düşen misyonlarda var ancak Tarsim’e de düşen misyonlar var.
Tarsim’in de üretici şikâyetlerini dikkate alarak, üretici şikâyetlerini bertaraf ederek üreticinin gönlünü kazanması lazım.
Üreticilerimizin bize intikal ettirdiği Tarsim’le ilgili meseleler şunlar; bilhassa Tarsim’in ziyanları tazmin ederken adil olmasını istiyorlar, Tarsim’in hakkaniyetli davranmasını istiyorlar, Tarsim’in kendilerini muhafazasını istiyorlar, bu taleplerinde de tabi çok haklılar.
Yani bu tespitleri Tarsim hakikat yaparsa üreticimize itimat verir.
Üreticimiz şuna inanırsa, ben Tarsim’e prim ödüyorum lakin ziyan gördüğüm vakit hakkaniyetli bir halde tespit yapılarak zararlarım son kuruşuna kadar ödenecektir. Bu kanaat hâsıl olursa Tarsim’i daha genişletmek mümkün olur, işte bu manada Tarsim ile görüşmelerimiz devam ediyor.
Tabi aşikâr bir devlet takviyesi var buna karşın primlerin hala yüksekliğinden çiftçilerimiz şikâyet ediyor, bu primler de bir ölçü daha güzelleşme bir ölçü daha dayanak bekliyoruz.”
“Gençlerimizin primleri Devlet tarafından ödenmeli”
“Bunun dışında tabi bilhassa, üreticilerimizin alanda bize intikal ettirdiği bir öteki konu bir diğer husus, toplumsal güvenlik primleri.
Sosyal güvenlik primleri minimum fiyata bağlı olarak artıyor. Lakin bugün geldiğimiz noktada toplumsal güvenlik kurumuna kayıtlı olan çiftçilerimizin sayısı 2021 yılında bir milyon iken 2024 yılına geldiğimizde 411 bine düştü.
Çiftçilerimiz Ziraat Odalarımızdan muvafakat evrakı almak suretiyle Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan ayrılıyorlar yani, toplumsal teminatlarını kaybediyorlar emekli olma talihlerini kaybediyorlar.
Dolayısıyla çiftçilerimize bu primler fazla geliyor, bu primleri ödeme kabiliyetlerini kaybediyorlar. Primlerde daha fazla devlet takviyesi istiyoruz.
Bu primlerin daha fazla aşağı düşürülmesini çekilmesini istiyoruz. Ayrıyeten Gençlerimizi tarımda tutamıyoruz, 18-32 yaş ortasındaki gençlerimizin çiftçilerimize oranı yüzde 5’e kadar düştü.
Biz bu ülkenin besin güvenliğini sağlayabilmek için gençlerimizi tarımda tutmamız lazım haydi bugün göçmenlerle bunu götürüyoruz, göçmenler ülkelerine döndüğü vakit tarım işletmelerinde kimi çalıştıracağız?
Muhakkak suretle gençlerimizi tutmamız lazım. Gençlerimiz minimum fiyatlı iş buldukları takdirde kentlere gidiyorlar.
Hiç olmazsa gençlerimizin toplumsal güvenlik primlerinin devlet tarafından ödenmesi ve gençlerimize müspet ayrımcılık yapılması gençlerimizin tarımda kalmasını sağlayabilir.”
“Üreticimizin taleplerini Cumhurbaşkanımız ve Bakanlarımıza ilettim”
“Dün yaptığımız, Sayın Cumhurbaşkanımız, Maliye Bakanımız, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız ile yaptığımız toplantıda bunları lisana getirdik ve ben bunları sizin isminize bu taleplerimi kendilerine ilettim.
Bundan sonraki süreçte de alanları gezmeye devam ediyoruz ve bu problemleri da yeniden Ankara’da kendilerine iletmeye devam edeceğiz.”
“Üreticimiz sulama fiyatlarında takviye bekliyor”
“Yine alanda üreticilerimizin intikal ettirdiği bir öbür sorun, bakın kuraklık yaşıyoruz, bu yağışlara bakmayın hala kuraklık yaşıyoruz ve kuraklık yaşamaya devam ediyoruz.
Şimdi Hatay liderim burada, Kilis liderim burada, Adana liderlerimiz burada, bu vilayetlerimizde şuan kuraklık devam ediyor ve bu kuraklık buğday üretimini olağanüstü olumsuz etkiliyor.
Şimdi bu ne demek? Geçen günlerde bir açıklama yaptım 2030’dan sonra Türkiye su yoksulu bir ülke olacak.
Kişi başı su ölçüsü bin metreküpün altına düşecek, çiftçilerimiz daha fazla su kullanacaklar, daha fazla su maliyeti üreticilerimizin sırtına binmiş olacak, daha fazla elektrik maliyeti çiftçilerimizin sırtına binmiş olacak bu manada sulama fiyatlarının yüksek olduğunu tabir eden çiftçilerimiz, sulamada sulama fiyatlarının aşağı çekilmesini istiyorlar. Sulamada haklı olarak takviye istiyorlar, sulama fiyatları yüksek.
Sulama fiyatlarının bir formda aşağı çekilmesi lazım. Bu ve emsal sıkıntılarınızı üstte ilgili kurumlarla, kuruluşlarla, bakanlıklarla paylaşıyoruz paylaşmaya da devam edeceğiz.
Aşağı üst 15-20 vilayeti bitirdik fakat tabi gezmeye devam ediyoruz. Daha gideceğimiz çok vilayet var. İnşallah Ankara’da yeniden sizden bize intikal eden bu sıkıntılarınızın tahliline katkı sağlamaya büyük bir çaba göstereceğiz.
Allah bir daha bu türlü bir afeti göstermesin, Geçmiş olsun hepimize.”
