Geçen hafta Trump’ın, tarifelerin erteleme tarihinin sonu olan 9 Temmuz yaklaşırken ABD ile ticaret yapan ülkelere uygulanacak tarifeleri mektup yoluyla bildireceğini ve 1 Ağustos’ta yürürlüğe gireceğini açıklaması, bilhassa Asya piyasalarında risk iştahını törpüledi. Japonya, Güney Kore ve Hong Kong borsaları haftalık bazda paha kaybetti.
Öte yandan, dünya genelinde ekonomik ve jeopolitik kaygılar sürerken, geçen hafta ABD iktisadına dair gelişmeler de yatırımcılar tarafından yakında izlendi. ABD Başkanı Trump, Kongre’den geçen kapsamlı vergi indirimleri ve harcama kesintileri içeren tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı. Trump tasarıyla ilgili olarak “Bu yasa tasarısı muazzam bir ekonomik büyümeyi tetikleyecek ve ülkeyi ayakta tutan çalışkan vatandaşları ayağa kaldıracak” değerlendirmesinde bulundu.
Bahsedilen tasarının ülkenin bütçe açığını 2034’e kadar 3,4 trilyon dolar genişleteceği varsayım edilirken, Memleketler arası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack, IMF’nin ABD’nin bütçe açığını vakitle düşürmesi gerektiği tarafındaki tavrını koruduğunu belirterek, “vergi indirimi” tasarısının borcun azaltılması tavsiyesine karşıt düştüğünü söyledi.
Bu gelişmelerin yanı sıra geride kalan haftada ABD’de açıklanan istihdam raporu ülkede iş gücü piyasasının güçlü kaldığına işaret etti. Fed’in para siyaseti kararlarında değerli tartısı bulunan iş gücü piyasasına dair alınan olumlu sinyaller Bankanın gevşeme döngüsüne ait belirsizlik oluşturdu. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in yıl genelinde toplam 3 sefer faiz indirimi yapacağına ait öngörüler zayıflarken, Fed’in eylülde siyaset faizini 25 baz puan indireceği ihtimali yüzde 88’den yüzde 72’ye geriledi.
Geçen hafta Avrupa Merkez Bankası tarafından düzenlenen AMB Merkez Bankacılığı Forumu’nda konuşan Fed Başkanı Jerome Powell, faizleri yine düşürmeye başlamadan evvel daha fazla data elde etmek ve tarifelerin tesirlerini görmek istediklerini söyledi. ABD iktisadının hayli güzel bir pozisyonda olduğunu söyleyen Powell, tarifeler göz arkası edildiğinde enflasyonun beklendiği üzere davrandığını kaydetti. Powell, tarifelerin tesirinin şimdi çok fazla görülmediğine dikkati çekerek, yaz boyunca daha yüksek enflasyon bilgileri beklediklerini anlattı.
Tarifeler olmasaydı Fed’in şimdiye kadar faizleri daha fazla düşürüp düşürmeyeceğine yönelik soruya, “Bence bu gerçek.” cevabını veren Powell, tarifelerin büyüklüğünü görünce ve tarifelerin bir sonucu olarak enflasyon beklentileri yükselince, beklemeye geçtiklerini kaydetti.
Powell, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin büyük çoğunluğunun yılın ilerleyen devirlerinde faiz oranlarının yine düşürülmeye başlanmasının uygun olacağını düşündüğünü lisana getirerek enflasyon ve iş gücü piyasasına dair bilgileri izleyeceklerini söyledi. Powell, rastgele bir toplantıda faiz indirimi mümkünlüğünü masadan kaldırmayacağını ve bunun dataların nasıl geliştiğine bağlı olacağını söz etti.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta satıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 7 baz puanlık artışla haftayı yüzde 4,35’ten kapattı.
Emtia fiyatları kelam konusu haber akışıyla olumlu bir seyir izlerken, altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 1,9 artışla 3 bin 337 dolara, gümüşün ons fiyatı yüzde 2,58 yükselişle 36,9 dolara çıkarken, Brent petrolün varili de yüzde 2,40 kıymet karıyla 67,9 dolardan haftayı tamamladı.
Dolar endeksi yüzde 0,2 azalışla 97,2 düzeyinden haftayı bitirdi.
Tarım dışı istihdam varsayımları aştı
Makroekonomik data tarafında ise ABD’de tarım dışı istihdam haziranda 147 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,2’den 4,1’e indi. Ülkede birinci kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı da 28 Haziran ile biten haftada 233 bine inerek piyasa öngörülerinin altında gerçekleşti.
ABD’de Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet bölümü Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), haziranda piyasa beklentilerine paralel olarak yüzde 50,8’e yükseldi. S&P Küresel’in hizmet kesimi PMI verisi ise haziranda bir evvelki aya kıyasla 0,8 puan azalışla 52,9’a indi. Ülkede fabrika siparişleri, mayısta yüzde 8,2 ile beklenenden fazla artış kaydetti.
Ülkenin dış ticaret açığı ise mayısta yüzde 18,7 artışla 71,5 milyar dolara çıkarken, ihracatı yüzde 4, ithalatı yüzde 0,1 azaldı.
Küresel piyasalarda gelecek hafta FOMC toplantı tutanakları, toptan eşya stokları, haftalık işsizlik maaşı müracaatları dataları takip edilecek.
Avrupa borsaları karışık seyretti
Avrupa borsaları geçen hafta karışık bir seyir izlerken, Avrupa Birliği (AB) ile ABD’nin tarifeler konusunda mutabakat sağlayıp sağlayamayacağına ait gelişmeler yakından takip edildi.
Avrupa Merkez Başkanı Christine Lagarde, Alman televizyonunda katıldığı bir programda, mevcut faiz oranlarının uygun düzeyde olduğunu ve bankanın yüzde 2’lik orta vadeli enflasyon amacına bağlı kaldığını söyledi.
ABD Başkanı Trump’ın gümrük vergisi siyasetine ait de değerlendirmelerde bulunan Lagarde, bu siyasetlere verilecek karşılıklardan birinin AB’nin pazarını güçlendirmek olacağını kaydetti. Lagarde, “Elbette ABD büyük, kıymetli bir yer ve bizim için de kıymetli bir ticaret ortağı. Fakat yapmamız gereken kendi bahçemizi burada, kendi konutumuzda yetiştirmektir.” dedi
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,27 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,06 bedel kazanırken, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,3 düştü.
Gelecek haftanın data takviminde pazartesi Avro Bölgesinde perakende satışlar, Almanya’da sanayi üretimi, cuma İngiltere’de sanayi üretimi, Almanya’da enflasyon bilgileri takip edilecek.
Asya borsaları Çin hariç negatif seyretti
Asya borsaları geçen hafta Çin hariç satış yüklü seyrederken, Trump’ın “tarife mektupları”na ait kaygılar ve açıklanan makroekonomik datalardan alınan karışık sinyaller risk iştahını törpüledi.
Japonya ile de ticaret mutabakatı yapabileceklerinden kuşkulu olduğunu söyleyen Trump, bu yüzden Japonya’ya bir mektup yazacağını belirterek mektupta, “Size çok teşekkür ediyoruz ve muhtaçlığımız olan şeyleri yapamayacağınızı biliyoruz, bu nedenle yüzde 30, yüzde 35 ya da bizim belirlediğimiz sayı neyse onu ödüyorsunuz.” diyeceğini söz etti.
Japonya’nın baş ticaret müzakerecisi Ryosei Akazawa, hem Japon hem de ABD heyetlerinin muhtemel bir muahede için samimi görüşmeler yürüttüğünü fakat temel farklılıkların hala çözülmediğini söyledi.
Öte yandan Çin Ticaret Bakanlığı, Pekin’in ABD ile ticaret görüşmelerinde haziranda sağlanan mutabakatları sürdürmek için yakın iş birliği içinde çalıştığını bildirdi.
Japonya’da haziran ayına ait hizmet bölümü PMI 51,7 ile bir evvelki aya nazaran artarken, kesimde genişlemeye işaret etti. Çin tarafında ise Caixin hizmet kesimi PMI 50,6 ile beklentilerin gerisinde gerçekleşti.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,40 paha kazanırken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,85, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,05 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,52 geriledi.
Gelecek hafta salı Japonya’da dış ticaret istikrarı, çarşamba Çin’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), perşembe Japonya’da ÜFE dataları takip edilecek.
Yurt içinde ödemeler istikrarı dataları takip edilecek
Yurt içinde geçen hafta alış yüklü bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 9,26 yükselişle 10.275,75 puandan kapanırken, gözler yeni haftada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanacak ödemeler istikrarı bilgilerine çevrildi.
Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 1,37, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 2,46 artış gösterdi. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 35,05, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 24,45 olarak kayıtlara geçti.
Dolar/TL haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,1 altında 39,8750’den tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi Hazine nakit istikrarı, perşembe sanayi üretimi, cuma ödemeler istikrarı dataları takip edilecek.
