Foreks – Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Lideri (TZOB) Şemsi Bayraktar, doğal afetlerin 2025 yılında tarım kesimine önemli boyutlarda ziyan verdiğini duyurdu.
Bayraktar yaptığı açıklamada şu tabirleri kullandı:
“Şubat ayında Mersin, Adana ve Hatay’da, Mart ayında Manisa başta olmak üzere tüm Ege Bölgesi’ni etkileyen zirai don hadiseleri ziraî üretime ziyan vermiştir. Akabinde mayıs ayında birçok vilayetimizde meydana gelen dolu yağışı ve nisan ayında 65 vilayetimizi etkileyen ülke çapında zirai don olayıyla karşı karşıya kalınmıştır.
Tüm bunların üstüne, hasadın başlamasıyla çiftçilerimiz bir de kuraklık afetinin sonuçlarıyla yüzleşmişlerdir. Ülkemizde kış yağışları mevsim normallerinin %32, geçen yılki kış yağışlarının ise %27 altında meydana gelmiştir. Yağış azlığının yanı sıra kış aylarında sıcaklıklar da mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşmiştir. 2025 yılı ocak ayı son 55 yılın en sıcak 3. ocak ayı olmuştur. Kış aylarının kurak ve sıcak geçmesi sebebiyle ilkbahar yağışlarının kritik hale geldiğini, Güneydoğu Anadolu başta olmak üzere ülkenin birçok bölgesinde kuraklık yaşanabileceğini daha evvelki değerlendirmemde tabir etmiştim. Ne yazık ki ilkbahar yağışları da istenilen düzeyde gerçekleşmemiş ve tahıllarda randıman kayıpları meydana gelmiştir.
Gerçekten Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere nazaran Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde buğday, arpa ve mercimekte yaklaşık %80 oranında randıman kayıpları görülmektedir. Bilhassa Şanlıurfa’da kuru alanlarda arpa üreten çiftçiler maliyetini kurtarmayacağından tarlasına biçerdöver sokamamıştır.
Türkiye arpa üretiminin %11’inin karşılandığı Konya’da arpa hasadı başlamış ve olağanda dekara en az 250-300 kg olması gereken randımanın dekara 50 ila 150 kg ortasında değiştiği görülmüştür. Konya’da da çiftçiler maliyetini kurtarmayacağı için tarlasına biçerdöver sokmamakta, birtakım çiftçiler ise tarlalarında hayvanlarını otlatmaktadır. Konya’da hasadı haziran ayının sonunda başlayacak olan buğdayda da randıman kayıpları olacağı aşikârdır.
Sadece Konya özelinde değil, İç Anadolu’nun genelinde ziraî kuraklık kelam bahsidir. Çankırı, Aksaray, Karaman, Kırıkkale ve Kırşehir vilayetlerinde olağanda dekara 300-350 kilogram olan arpa randımanı 50-150 kilogramlara kadar düşmüştür. Buğday randımanında de birebir oranda düşüş görülmektedir. Maliyetini kurtarmayacağından birçok çiftçi tarlasına biçerdöver sokmamaktadır.
Kuru tarım alanlarında kuraklık nedeniyle yaşanan bu randıman düşüklüğünün yanı sıra sulu tarım alanlarında da randıman kayıpları olacaktır. Sulu tarım yapan çiftçiler dönemde 2-3 sulama yapıp gerisini yağmur desteğine bırakmaktadırlar. Bu dönem yağmur desteğinin gelmemesi az da olsa sulu alanlardaki randımanı de etkileyecektir.
İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Türkiye buğday üretiminin %55’ini, arpa üretiminin ise %61’ini karşılamaktadır. Böylesine kıymetli üretim bölgelerinde yaşanan randıman kayıpları kaygı vericidir. Sırf bu bölgelerde değil ülkemizin birçok bölgesinde çiftçilerimiz ziraî kuraklıkla karşı karşıya kalmışlardır. Kuraklık sonucunda randıman düşmekte, bu da çiftçilerimizin gelirlerine yansımaktadır.”
“Rekolte beklentilerin altında kalacak çiftçilerimiz desteklenmelidir”
“Nisan ayında yaşanan zirai don afetinden ziyan gören çiftçilerimizi kapsayan yardımın kuraklıktan ziyan gören çiftçilerimize de yapılması gerekmektedir.
Türkiye’de buğday üretiminin % 62,1’i, arpa üretiminin ise yaklaşık %76,5’i kuru koşullarda yapılmaktadır. Yani buğday ve arpa üretimi, suluda üretimi olan öteki eserlere nazaran iklim kurallarından daha fazla etkilenmektedir. Hasadın hızlanmasıyla birlikte buğday ve arpa rekoltesi beklentilerin altında kalacaktır..
Bu durum yüksek olan üretim maliyetini daha artırmaktadır. Üreticilerimiz de, üretimde yaptığı masrafların, verdiği emeğin ve döktüğü alın terinin karşılığını almak istemektedirler. 8859 sayılı ziraî takviyelere ait Cumhurbaşkanlığı Kararının 2. Hususunun 11. Fıkrasına nazaran, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın üretimde sürdürülebilirliği sağlamak ve gelir kayıplarını telafi edebilmek hedefiyle hangi esere ne kadar fark ödemesi dayanağı verileceğine karar verme imkanı bulunmaktadır. Bu sene yaşanan doğal afetler nedeniyle üreticilerimizin gelir kaybı yaşamaması için bilhassa hububatta fark ödemesi dayanağı verilmesi kıymetlidir.
Hububat üreticilerimiz için yapılacak yardım ve fark ödemesi ekim periyodundan evvel çiftçilerimizin ellerine geçmelidir ki mağduriyetleri giderilsin.”
