Foreks – TÜSİAD Perakende Çalışma Kümesi bünyesinde hazırlanan “Perakende Pazarının Geleceği ve Global Trendler” başlıklı rapor, bugün tanıtılıyor. Rapor, perakende kesiminin global ölçekte karşı karşıya olduğu dönüşüm dinamiklerini ve önümüzdeki periyoda ait öngörüleri kapsamlı bir biçimde ele alıyor.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Tarım, Besin, Hizmetler Yuvarlak Masa Başkanı İzzet Özilhan toplantıda yaptığı konuşmada, “Dönüşüm sırf iş modellerini değil; tüketici davranışlarını, iş gücü yapısını ve tedarik zincirlerini de etkiliyor” dedi.
Özilhan konuşmasında şunları söyledi:
“Bugün sizlerle, “Perakende Pazarının Geleceği ve Global Trendler” başlıklı raporumuzun bulgularını paylaşmak üzere bir ortaya geldik. Hepiniz beğenilen geldiniz.
TÜSİAD Perakende Çalışma Kümemiz,
– bölümümüzün yetkinliklerini artırmak ve daha fazla paydaşa ulaşmak,
– markalarımızın memleketler arası pazarlarda daha güçlü bir formda rekabet etmesini sağlamak,
– daldaki yapısal dönüşümü anlamak;
– kamu, özel dal ve sivil toplum ortasında güçlü bir istişare oluşturulmasına katkıda bulunmak
amacıyla çalışmalarını sürdürüyor.
Bu kapsamda, geçtiğimiz yıl hazırladığımız “Perakendenin Geleceği Araştırması II-Perakende Dalında Kapsayıcı Büyüme Modeli” raporumuz değerli çalışm perspektifin eseri olan bu raporda dalın sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümesi için nelere gereksinimimiz olduğunu tartışmıştık. İş gücü, eşit ve adil rekabet, üretimde verimlilik, dijitalleşme ve inovasyon alanlarında bilhassa tahlil üretmemiz gerektiğinin altını çizmiştik. Bugün sizlerle paylaşacağımız “Perakende Pazarının Geleceği ve Global Trendler” araştırmamız ise kesim için kritik olduğunu gördüğümüz bu tahlil alanlarının, dünyayı şekillendiren makro trendlerle münasebetini somutlaştırıyor.
Söz konusu makro trendler, elbet, perakende bölümünde süratli ve yapısal bir dönüşüm yaratıyor. Bu dönüşüm sadece iş modellerini değil; tüketici davranışlarını, iş gücü yapısını ve tedarik zincirlerini de etkiliyor.
Bu nedenle, bölümdeki gelişmeleri yalnızca bugünün değil, yarının gereksinimlerine da karşılık verecek formda tahlil etmek büyük ehemmiyet taşıyor.
Perakende dalı, sırf ekonomik büyüklüğüyle değil; istihdama katkısı, tüketici davranışlarını şekillendirme gücü ve yenilikçilik potansiyeliyle de ülke ekonomilerinin temel taşlarından biri. Dalın sadece hissedilen değil, ölçülebilen tesirini anlayabilmemiz için kimi sayılar paylaşmak isterim:
– Global perakende pazar büyüklüğü, 2024 yılı prestijiyle 18,6 trilyon dolara ulaştı,
– Bu büyüklüğün %78 üzere değerli bir kısmını fizikî kanal oluştururken, çevrim içi kanalın toplam perakende hacminden aldığı hissenin artması ve 2027 yılına kadar %24,88’e1 ulaşması
bekleniyor,
– Ülkemizde ise perakendenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki 2023 yılı itibarıyle %14 meviyelerine yaklaşırken, e-ticaret pazar hissesinin 2019-2023 yılları ortasında bileşik büyüme oranı
ise %263 olarak gerçekleşti,
1 TÜSİAD E-Ticaret Lojistiğinde Sıkıntılar ve Siyaset Teklifleri (2024)
2 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yillik-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-2023-53450
3 Ticaret Bakanlığı E-Ticaretin Görünümü Raporu (2024)
– İstihdama yaptığı katkıya bakarsak, global ölçekte milyonlarca bireye istihdam sağlayan sektör
örneğin ABD’de toplam istihdamının yaklaşık %104 ’unu oluşturuyor,
– Ülkemizde ise Ticaret Bakanlığımızın bilgilerine nazaran kesimle bağlı işletmelerde toplamda 10
milyonun5 üzerinde kişi istihdam ediliyor.
Tüm bu sayılar daima büyüyen ve iktisat içindeki ehemmiyetini artıran bir kesim resmi çiziyor. Lakin bugünün perakendesi artık klâsik prosedürlerle tanımlanmıyor. Bölüm; yeni kuşak tüketici davranışları, kanal stratejileri, üretken yapay zekâ uygulamaları ve sürdürülebilirlik odağıyla yine şekilleniyor.
Raporumuz, işte bu dönüşümü altı ana trend çerçevesinde ele alıyor:
Belki de en başat dönüşüm iş gücü alanında yaşanıyor…
– Dijitalleşme, perakendeyi sırf hızlandırmakla kalmıyor; otomasyon sayesinde iş yapış biçimlerini ve vazife tariflerini da dönüştürüyor. Rutin ve tekrarlayan işleri teknolojiye devrederken, insan odaklı, yaratıcı ve stratejik rollere alan açıyor. Bu dönüşüm, çalışanların yetkinliklerini geliştirmeye yönelik yatırımlarla desteklendiğinde hem müşteri hem de çalışan tecrübesinin kalitesini artırıyor.
– Teminatlı Esnek ve uzaktan çalışma modelleri, perakendede verimliliği artırırken iş-yaşam istikrarı tekrar tanımlanıyor.
– Bayan istihdamı bölümde öteki dalla karşılaştırılınca güçlü, lakin fırsat eşitliği için hâlâ sürdürülebilir adımlara gereksinim var.
Özetle; perakendenin geleceğini dijitalleşme ve yeni jenerasyon iş gücü uygulamaları birlikte şekillendiriyor. Bununla birlikte tüketici davranışlarındaki değişim bölümü dönüştüren bir başka alan…
– Satın alma sürat, alışveriş ise tecrübeydi; pandemiyle bu çizgi silindi, perakende artık birebir anda her ikisini ve hatta daha fazlasını sunmak zorunda.
– Z neslinin alışveriş tercihlerinden yapay zekâ takviyeli sadakat sistemlerine kadar beklentiler
çeşitleniyor.
– Bugünün tüketicisi; markadan çok mana, fiyattan çok yarar, eserden çok bütünsel çözüm
peşinde.
Önemli öbür bir parametre de çok kanallı satış stratejileri.
Fiziksel ve dijital ayrımı siliniyor; perakende, bütünleşik bir tecrübeye dönüşüyor.
– Tüketiciler, mağazada deneyimlediği eseri çevrimiçi olarak satın alabiliyor.
– Bugün tüketicilerin büyük oranı, dijital ve fizikî kanalların entegre edilmesini artık bir
beklentiden öte görüyor. Tüketici seyahati artık başka ayrı kanallarda değil, tek bir akıllı
ekosistem içinde devam ediyor.
Şüphesiz hem dönüşen hem de dönüştüren bir öteki alan dijitalleşme…
– Dijitalleşme ve ileri teknolojiler yalnızca işgücü ve tüketici eğilimlerini değil; iş yapma
biçimlerimizi de esaslı bir dönüşüme uğratıyor.
– Yapay zeka ve otomasyonun sunduğu dijital atılımlar, ödeme sistemlerindeki yenilikler
operasyonel süreçlerde eşsiz bir verimlilik çağını başlatıyor.
4 TÜSİAD Perakende Pazarının Geleceği ve Global Trendler (EYP Analizi)
5 https://ticaret.gov.tr/ic-ticaret/perakende-ticaret
Tüm bunlarla birlikte, günümüzün global riskleri tedarik zincirlerinde esnekliği mecburî hale
getiriyor.
Pandemi ve artan jeopolitik riskler, tedarik zincirlerinin verimli ve güçlü olması gerektiğini gösterdi.
Dikey entegrasyon, çoklu tedarik modelleri ve yapay zekâ dayanaklı envanter tahminleme üzere araçlar bu
dayanıklılığı sağlamak için öne çıkıyor.
Son olarak sürdürülebilirlik…
Döngüsel iktisat, karbon salımını azaltan lojistik tahliller, izlenebilir tedarik zincirleri ve AB Yeşil Mutabakatı’na ahenk, çevresel sorumluluğun yanı sıra marka bedeli açısından da belirleyici hale geliyor. Avrupa Birliği’nin 2030 yılına kadar tüm plastik ambalajları geri dönüştürülebilir hale getirme amacı, bu dönüşümün suratını ve tarafını net biçimde ortaya koyuyor.
Birazdan ayrıntılarını dinleme fırsatı bulacağımız raporumuz global dönüşüm dinamiklerinin perakende sektörü üzerindeki tesirlerini tahlil eden stratejik bir çalışma.
Önümüzdeki devirde global dinamiklerin Türkiye’ye yansımalarını ve odak alanları ele alacak iki farklı çalışma daha yapmayı planlıyoruz. “Türkiye Perakende Pazar Değerlendirmesi” ve “Odak Alanlar & Tahlil Önerileri” başlıklarında hazırlayacağımız iki raporla birlikte “Perakende Kesiminin Görünümü 2025” çalışmasını tamamlamayı hedefliyoruz.
Sözlerime son verirken raporumuzun hazırlanmasındaki katkıları için EY Parthenon’a ve muharrirler Yusuf Bulut ile Beril Manav’a, çalışmalara liderlik eden TÜSİAD Perakende Çalışma Grubu Başkanı Atilla Yerlikaya’ya, etkinliğimize katılımlarından dolayı Ticaret Bakanlığı Perakende Daire Başkanı Burak Kaplan’a, panel konuşmacılarımız GPD Yönetim Kurulu Lideri Alp Lider Özpamukçu ve Trendyol Kümesi Lider Yardımcısı Sinan Cem Şahin’e, raporun yazım ve bugünkü aktiflik süreçlerini koordine eden TÜSİAD Genel Sekreterlik takımımızdan Tamer Şen, Fatmanur Sarı, Zehra Aydemir ve Burcu Orhan’a teşekkür ediyorum
