Investing.com – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasını desteklemek ve finansal istikrarı güçlendirmek maksadıyla son günlerde bir dizi yeni düzenlemeyi yürürlüğe koydu. TCMB’nin attığı bu adımlar, dövize olan talebi azaltmayı, TL’ye geçişi teşvik etmeyi ve bankacılık sisteminde Türk lirasının hissesini artırmayı hedefliyor. Para siyasetinin aktifliğini artırma gayesiyle alınan bu kararlar, TL’nin pahasını korumak açısından da değer taşıyor.
Açıklanan düzenlemeler; zarurî karşılık oranlarında artış, TL mevduatlara uygulanan faiz artışı, bankalara yönelik TL mevduat hissesi amaçları ve ihracat gelirlerinin TL’ye dönüşü üzere dört ana başlıkta toplandı. Bu adımlar, hem kişisel hem kurumsal yatırımcıların TL cinsinden varlıklara yönelmesini teşvik ederken, bankaların TL kaynaklara erişimini desteklemeye yönelik olarak planlandı.
Zorunlu karşılık oranlarına yönelik düzenlemeler
TCMB, yabancı para mevduatlar için tüm vadelerde zarurî karşılık oranlarını 200 baz puan artırdı. Ayrıyeten yurt içi yerleşiklerle yapılan ve vadesi bir yıla kadar olan yabancı para cinsinden repo süreçlerinden sağlanan fonlar için zarurî karşılık oranı 400 baz puan yükseltildi. Bu adım, döviz cinsinden kısa vadeli süreçleri sınırlayarak TL’ye olan talebi artırmayı hedefliyor.
Zorunlu karşılık düzeneği, bankaların ellerinde bulundurdukları mevduatlar üzerinden Merkez Bankasına yatırmak zorunda oldukları meblağları belirler. Kelam konusu oranlardaki artış, bankaların yabancı para likiditesini azaltırken, TL fonlara yönelmelerine neden olabilir. Böylelikle piyasada TL’ye olan gereksinim artarken, döviz talebinin azaltılması hedeflenmektedir.
TL mevduatlara ödenen faiz oranı yükseltildi
Merkez Bankası, TL mevduatlar kapsamında mecburî karşılık olarak tutulan fonlara ödediği faizi artırma kararı aldı. Daha evvel TCMB’nin yüklü ortalama fonlama maliyetinin %84’ü oranında uygulanan faiz, bu düzenlemeyle %86’ya çıkarıldı. Bu uygulama ile bankaların TL cinsinden mevduat toplama istekliliğinin artırılması amaçlanıyor.
Bu düzenleme, bankacılık sisteminin TL likiditesine erişimini artırırken, TL bazlı eserlere yatırım yapılmasını da cazip hale getirebilir. Bilhassa düşük faiz ortamında getirilerdeki bu artış, TL’ye olan ilginin güçlenmesine katkı sağlayacaktır.
Bankalara TL mevduat hissesi amacı getirildi
TCMB, hukukî kişi TL mevduat oranı %60’ın altında olan bankalara her ay bu oranı en az 0,3 puan artırma gayesi getirdi. Kelam konusu düzenleme, özelikle ticari hesaplarda TL’nin kullanım oranını artırmayı hedefliyor. Bankalar, belirtilen maksada ulaşmak için TL bazlı eserlerini özendirmek üzere yeni stratejiler geliştirmek durumunda kalabilir.
Bu gayelerle birlikte Merkez Bankası, bankacılık sisteminde TL’nin genel yapısını güçlendirerek toplam mevduatın daha büyük kısmının TL cinsinden oluşmasını sağlamayı amaçlıyor. Böylelikle dövize endeksli hesapların oranı azalarak, kur riski ve dışsal şoklara karşı direnç artırılacak.
İhracat gelirlerinin TL’ye dönüşü teşvik edilecek
Yeni düzenlemeler kapsamında ihracat gelirlerinin Merkez Bankasına satılma mecburiliği da güncellendi. Buna nazaran, ihracat bedellerinin %35’inin TCMB’ye satılması kuralı 31 Temmuz 2025 tarihine kadar uzatıldı. Gaye, ihracattan elde edilen dövizlerin direkt sisteme kazandırılması ve swap baskısının azaltılması.
Öte yandan dövizden TL’ye dönüşüm süreçleri için uygulanan takviye oranı da %2’den %3’e çıkarıldı. Bu teşvikle birlikte, ihracatçılar ve döviz sahiplerinin TL’ye geçiş yapmaları daha cazip hale getirilmeye çalışılıyor. Hem ferdî hem kurumsal seviyede TL’ye dönüşümün artırılması, finansal istikrarın sağlanmasına katkı sunacak.
TCMB’nin amacı TL’nin kıymetini koruyarak istikrarı pekiştirmek
TCMB tarafından devreye alınan bu bütüncül önlem paketi, Türk lirasına itimadı pekiştirerek dövize yönelimi azaltmayı amaçlıyor. Zarurî karşılıklar, faiz teşvikleri ve mevduat gayeleri üzere çok istikametli araçlar, makroekonomik dengeyi gözeterek TL’nin bankacılık sistemindeki hissesini büyütmeye hizmet ediyor.
Bu tedbirler para siyasetinin aktifliğini geliştirmeyi hedeflerken, piyasalarda beklenenin ötesinde istikrar sinyalleri de doğurabilir. Merkez Bankasının bu atılımları, kur geçişkenliğini azaltmak, rezervleri güçlendirmek ve enflasyon üzerindeki döviz baskısını hafifletmek açısından da kritik kıymet taşıyor.
