Foreks – Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2024 yılı sonuçlarına nazaran; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim emelli yaptığı harcamalar içinde en yüksek hissesi %26,0 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı %21,6 ile ulaştırma harcamaları, üçüncü sırayı ise %18,1 ile besin ve alkolsüz içecekler harcamaları aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan bilgilere nazaran, toplam tüketim harcamalarında en düşük hissesi alan harcama çeşitleri ise %0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler, %1,6 ile eğitim hizmetleri ve %2,3 ile cümbüş, spor ve kültür ile sıhhat harcamaları oldu.
Harcama tiplerine nazaran hanehalkı tüketim harcamasının dağılımı (%), 2023, 2024
Yüksek gelirli haneler düşük gelirli hanelere nazaran ulaşıma iki kattan daha fazla hisse ayırdı
Gelire nazaran sıralı %20’lik kümeler prestijiyle tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; en yüksek gelir kümesi olan beşinci %20’lik kümede yer alan hanehalkları, ulaştırma harcamalarına (motorlu taşıt alımları, akaryakıt, yolcu nakliyatı, araç bakım ve tamiratı vb.) %26,6, konut ve kira harcamalarına %22,1 ve besin ve alkolsüz içecekler harcamalarına %12,8 hisse ayırdı.
En düşük gelir kümesi olan birinci %20’lik kümede yer alan hanehalkları ise, konut ve kira harcamalarına %33,2, besin ve alkolsüz içecekler harcamalarına %30,4 ve ulaştırma harcamalarına %10,1 hisse ayırdı.
Gelire nazaran sıralı %20’lik kümelerde tüketim harcamasının çeşitlerine nazaran dağılımı (%), 2023, 2024
Temel gelir kaynağına nazaran harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, fiyat, yevmiye geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %24,0, besin ve alkolsüz içecekler harcamalarına %16,4 ve ulaştırma harcamalarına %23,0 hisse ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %21,6, besin ve alkolsüz içecekler harcamalarına %18,4 ve ulaştırma harcamalarına ise %26,4 hisse ayırdı.
Temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının çeşitlerine nazaran dağılımı (%), 2024
Tek kişilik haneler konut ve kiraya kalabalık hanelerden bir buçuk kattan daha fazla hisse ayırdı
Hanehalkı büyüklüğüne nazaran tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına %35,2, besin ve alkolsüz içecek harcamalarına %15,1 ve ulaştırma harcamalarına %14,4 hisse ayırdı.
Hanehalkı büyüklüğü 6 ve daha fazla kişi olan hanehalkları, besin ve alkolsüz içecekler harcamalarına %24,7, konut ve kira harcamalarına %22,4 ve ulaştırma harcamalarına %20,4 hisse ayırdı.
Hanehalkı büyüklüğüne nazaran tüketim harcamalarının dağılımı (%), 2024
En fazla israf olan besin kümesi taze meyve ve sebzeler oldu
Gelir seviyesi arttıkça besin eserlerini çöpe atarak israf etme sıklığının arttığı gözlendi.
Hanehalkları tarafından en fazla israf edilen besin kümeleri incelediğinde ise; en büyük hissesi %40,1 ile taze meyve ve zerzevat alırken, bunu %32,0 ile ekmek, %14,3 ile süt ve süt eserleri izledi.
İsraf edilen besin kümelerinin dağılımı (%), 2024
