
Investing.com – Global iktisatta artan ticaret tansiyonları, dalgalı tahvil getirileri ve yükselen enflasyon, merkez bankalarının para siyasetlerinde temkinli adımlar atmasına neden oluyor. Japonya, Çin, ABD, İngiltere ve Avrupa’da yaşanan son gelişmeler, tahvil piyasalarından ihracat sayılarına, tüketici itimadından büyüme iddialarına kadar geniş bir yelpazede ekonomik görünümü şekillendiriyor. Merkez bankaları ve hükümetler, bu karmaşık ortamda fiyat istikrarını ve büyüme istikrarını koruyabilmek için yeni düzenlemeleri ve stratejik atakları pahalandırıyor.
BOJ’e muhteşem uzun vadeli tahvil alımlarını artırma çağrısı
Japonya Merkez Bankası (BOJ), üstün uzun vadeli Japon devlet tahvillerindeki getiri artışının akabinde piyasa oyuncuları tarafından tahvil alımlarını artırma istikametinde baskıyla karşı karşıya kaldı. Bankanın tahvil piyasası iştirakçileriyle yaptığı anketin özetine nazaran, birtakım iştirakçiler, uzun vadeli tahvillere olan talebin düşmesi nedeniyle satın alma ölçüsünün artırılması yahut mevcut daraltma programının esnetilmesi gerektiğini tabir etti.
Ankette yer alan yorumlara nazaran, bilhassa üstün uzun vadeli tahvillere yönelik piyasa likiditesi değerli ölçüde azalmış durumda. İştirakçiler, BOJ’in tahvil alımlarına çevik biçimde müdahale ederek dağılımda değişikliğe gitmesini önerdi. Bu gelişmeler, BOJ’in devasa mali genişleme siyasetlerini küçültme konusundaki mevcut stratejik planlarını zora sokabilecek nitelikte bedellendiriliyor.
Tahvil getirileri rekor kırdı, piyasa BOJ’un kararını bekliyor
Salı günü prestijiyle harika uzun vadeli Japon devlet tahvillerinin getirileri, zayıf yatırımcı ilgisi ve yaklaşan Temmuz ayındaki seçimler öncesinde gündeme gelen büyük mali teşvik davetleri nedeniyle tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı. Bilhassa 40 yıllık devlet tahvillerinin getirisi 4 baz puan artarak %3,635 düzeyine çıktı.
Bu gelişme, BOJ’un Mart 2025’e kadar devam edecek mevcut daraltma programını gözden geçireceği ve sonraki mali yıl için yeni bir plan hazırlayacağı kritik bir devirde yaşandı. Öte yandan, ankete katılan piyasa oyuncularının birden fazla, merkez bankasının şimdilik mevcut daraltma stratejisinden sapmasına gerek olmadığını düşünüyor.
Japonya’dan ABD’ye ihracatta gümrük baskısı tesirli oldu
Japonya’nın ABD’ye ihracatı, artan gümrük vergileri nedeniyle Nisan ayında yılın başından bu yana birinci kez küçüldü. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan verilere nazaran, araba ve çip üretim makinelerine yönelik talebin zayıflaması, ihracatın yıllık bazda %1,8 oranında gerilemesine neden oldu. Mart ayında %3,1 artış kaydeden ihracat sayıları böylelikle Aralık 2023’ten bu yana birinci düşüşünü yaşamış oldu.
ABD Başkanı Donald Trump döneminde uygulamaya alınan araba, çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek vergiler, Japon üreticiler için maliyet artışlarına ve rekabet gücü kaybına yol açtı. Nisan ayında Japonya’nın genel ihracatı %2 büyürken, bu oran Mart ayındaki %4’lük büyümenin ve analistlerin %3,1’lik beklentisinin altında kaldı.
BOJ’in faiz artışı kararı gecikebilir
Capital Economics’ten ekonomist Abhijit Surya, ABD tarafından uygulanan gümrük tarifelerinin Japonya’nın ikinci çeyrek büyümesini düşürebileceğini belirtti. Surya, Japon iktisadının tarifelerden evvel de kırılgan bir seyir izlediğini, hasebiyle BoJ’un sıkılaştırma döngüsüne devam etmeden evvel gümrük siyasetlerine dair daha net bir tabloya muhtaçlık duyduğunu söz etti.
Büyümedeki yavaşlamanın devam etmesi durumunda, Japonya Merkez Bankasının faiz artırımına gitmeyi bir mühlet ertelemesi bekleniyor. BoJ halihazırda nakdî sıkılaştırma sürecinde ilerlemeye çalışırken, dış ticaret kaynaklı yavaşlamaların karar sürecini karmaşıklaştırdığı yorumlarına sebep oldu.
Japon üreticiler inanç kaybı yaşıyor
Reuters tarafından gerçekleştirilen Tankan anketine nazaran, Japon üreticilerin iş ortamına olan itimadı Mayıs ayında bir evvelki aya kıyasla gerileyerek 9 puandan 8 puana düştü. Ankette yer alan üreticilerin büyük bir kısmı, önümüzdeki üç ayda bu endeksin 7’ye kadar gerileyebileceğini öngördü. Bu düşüş beklentisine karşın, anket sonucu hâlâ müspet bölgede bulunuyor; yani iyimserlerin sayısı karamsarlardan fazla.
Üreticiler, düşen itimat düzeyinin en önemli nedenleri ortasında ABD’nin meçhul ticaret siyasetleri, artan üretim maliyetleri ve Çin ekonomisindeki sakinliği gösterdi. Anket, 504 büyük şirket ile yapıldı ve bunların 224’ü karşılık verdi.
Morgan Stanley Çin’in büyüme iddiasını yükseltti
Morgan Stanley (MS), global ticaret tansiyonlarının yatışması ve gümrük tarifesi baskılarının azalması sayesinde Çin’in 2025 yılı gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) büyüme beklentisini üst istikametli revize etti. 2025 yılı için büyüme iddiası %4,2’den %4,5’e, 2026 yılı iddiası ise %4’tEn %4,2’ye çıkarıldı.
Banka ayrıyeten, ABD’nin Çin’e yönelik ek tarifelerinin %30 düzeyinde sonlu kalacağını öngörüyor. Bu sonlu tesirin, Çin hükümetine teşvik siyasetlerini daha temkinli ve kademeli uygulama esnekliği tanıyacağı belirtiliyor. 2025’in son çeyreğinde yıllık büyümenin %3,7’den %4,0’a yükseleceği kestirim ediliyor.
AB ve Japonya’dan Shein ve Temu’ya küçük paket vergisi girişimi
Avrupa Birliği (AB), Çin merkezli dev e-ticaret platformları Shein ve Temu’nun Avrupa pazarındaki faaliyetlerini etkileyecek yeni bir vergi uygulaması planlıyor. 150 euro’nun altındaki paketlerin gümrük muafiyetini kaldıracak olan düzenlemenin, bu çeşit sevkiyatlara 2 Euro sabit vergi getirmesi öngörülüyor. Bu kapsamda geçtiğimiz yıl AB’ye giren 4,6 milyar küçük paketin %90’ından fazlasının Çin’den geldiği bildirildi.
Japonya da emsal formda, düşük kıymetli paketler üzerindeki vergi muafiyetini gözden geçirmeyi planlıyor. Kabine Ofisine nazaran, 10.000 yenin (yaklaşık 69 dolar) altındaki küçük paketler genelde satış vergisinden muaf tutuluyor lakin bu durumun Shein ve Temu üzere platformların lehine işlediği bedellendiriliyor. Hükümet, bu alanın vergi sistemine entegre edilmesi için çalışmalar başlatmış durumda.
İngiltere’de enflasyon BoE maksadını aştı
İngiltere’de Nisan ayında açıklanan yıllık enflasyon oranı %3,5’e çıkarak piyasa beklentilerinin üzerine çıktı. Ulusal İstatistik Ofisi’nin (ONS) datalarına nazaran bu oran, Mart ayındaki %2,6’lık enflasyondan ve The Wall Street Journal anketindeki %3,4’lük kestirimden daha yüksek gerçekleşti. Bu yükseliş, Ekim 2022’den bu yana görülen en güçlü yıllık enflasyon artışı olarak kaydedildi.
Enflasyondaki bu artışın temel nedenleri ortasında işletmelerin artan bordro yükümlülükleri ve güç maliyetlerini fiyatlarına yansıtması öne çıktı. İngiltere Merkez Bankası (BoE), Nisan ayında siyaset faizini %4,25’e düşürmesine karşın, faiz oranı hâlâ Euro Bölgesi’ndeki düzeylerin üzerinde kalmaya devam ediyor. Bu da BoE’nin, faiz indirimlerini başka gelişmiş ekonomilere kıyasla daha yavaş gerçekleştirdiğini gösteriyor.