Foreks – Coface Risk İncelemesi-Haziran 2025: Geriye Gerçek Büyük Sıçrama Raporu yayınladı. Raporda, “Küresel iktisat beklenen bir yavaşlama ile tırmanma riski ortasında seyrediyor” tabiri kullanıldı.
Coface Ekonomisleri tarafından hazırlanan raporda şöyle denildi:
“Eşi gibisi görülmemiş jeopolitik ve ticaret belirsizliğinin yaşandığı bir ortamda, global iktisat beklenen bir yavaşlama ile tırmanma riski ortasında seyrediyor. Trump’ın gümrük tarifesi kararları ve Orta Doğu’daki tansiyonlar, 2025-2026 için öngörülemez bir ekonomik görüntüyü şekillendiriyor.
Bu şartlarda ve mevcut tedbirler ışığında Coface, 23 dalı ve 4 ülkeyi negatif istikamette revize etti.
Temel eğilimler:
ABD tarifeleri, askıya alınmış yahut azaltılmış olsa bile, tarihî olarak en yüksek düzeylere ulaştı.
2025’in birinci çeyreğinde gelişmiş iktisatların neredeyse %80’i, 2024’e kıyasla iflaslarda artış bildirdi.
Metal bölümü en çok etkilenen alan olurken, klasik sanayi kolları (otomotiv ve kimya) baskı altında.
Aşağı istikametli revize edilen öteki kesimler ortasında şunlar bulunuyor:
ABD’de: Bilişim ve bağlantı teknolojileri ile perakende sektörü
Çin’de: Gümrük tarifelerinden etkilenen dokumacılık ve hazır giyim
Küresel iktisat: Belirsizlik artık normal
Küresel ekonomik görünüm, (jeo)siyasi gelişmelere ve ABD Başkanı’nın ticaret kararlarına bağlı olarak her zamankinden daha bilinmeyen. 90 günlük askıya alma müddeti sonrası tarifelerin tekrar yürürlüğe girmesi (9 Temmuz dünya geneli, 12 Ağustos Çin için) global büyüme üzerinde önemli tesirler yaratabilir.
Belirgin bir yavaşlama bekleniyor: 2025’te %2,2, 2026’da %2,3 büyüme. Lakin jeopolitik ve ticari risklerin tırmanması durumunda %2’nin altına inme mümkünlüğü göz gerisi edilemez.
Enflasyona ait belirsizlik de yüksek. Mevcut istikrar tehlikeye girebilir. Güç fiyatlarının artması durumunda ABD’de yıl sonunda %4’e ulaşabilir. Büyük merkez bankalarının temkinli tavırlarını sürdürmesi bekleniyor. Lakin ABD enflasyonu denetim altına alınırsa, Fed 2025 sonbaharında faiz indirimi başlatabilir. ECB, faiz indirimlerine devam edeceğini açıkladı lakin kesin düzeye yaklaşıldığını belirtti.
Avrupa’da ise, uzun müddettir ertelenen mali konsolidasyon siyasetlerinin nihayet uygulanmaya başlanması gündemde. Almanya’nın teşvik programının kapsamı ise hala net değil.
Orta Doğu tansiyonu ve arz fazlası: Petrol istikrarları ip üstünde
İsrail-İran çatışması petrol konusundaki kaygıları yine alevlendirdi. Hürmüz Boğazı’nın (günlük 20 milyon varil, global arzın %20’si) tıkanması yahut kapatılması fiyatları 100 doların üzerine taşıyabilir.
Bu jeopolitik senaryo dışında ise arz artışları, ticaret tansiyonları ve OPEC+ üyelerinin piyasaya tekrar sürdüğü 2,2 milyon varil/günlük hacim göz önüne alındığında fiyatların düşmesi bekleniyor. Büyük bir kriz yaşanmazsa, petrol fiyatları 65–75 dolar bandında dalgalı seyretmeye devam edecek.
Gelişmiş ekonomiler: Direnç ve kırılganlık bir arada
ABD iktisadı iki büyük belirsizlikle karşı karşıya: Gümrük tarifelerinin boyutu ve iktisadın bu yükü nasıl absorbe edeceği. Tüketici itimadı düşse de istihdam güçlü seyrini sürdürüyor. GSYH’deki daralma (-%0,2, Q1) ise şirketlerin önleyici stok yapma davranışlarının yansıması.
Avrupa’da Almanya birinci çeyrekte hafif büyüme kaydetti, Fransa sakin, İtalya momentumunu kaybedebilir, İspanya ise turizm ve Avrupa fonları sayesinde ivmesini koruyor.
Yükselen ekonomiler: Ticaret çalkantısının birinci kurbanları
Çin’de süreksiz gümrük ateşkesi ihracatta artışa yol açtı, fakat görünüm kırılgan. Hindistan, birinci çeyrekte %7’nin üzerinde büyüse de tüketim yavaşlıyor ve mali esneklik daralıyor.
Latin Amerika’da Meksika ticaret belirsizliğinden en çok etkilenen ülke: 2025 için sıfır büyüme bekleniyor. Brezilya, El Niño kaynaklı tarım kayıplarının akabinde toparlanma yaşasa da, %15’e çıkan faiz oranı nedeniyle daralabilir. Arjantin’de ise Mileinomics ıslahatları güçlü bir ivme yaratıyor; döviz rezervleri düşük olsa da 2025’te %5, 2026’da %3,5 GSYH büyümesi bekleniyor.
Metalurji: 600 milyon tonluk çelik fazlası bölümü zorluyor
2024 yılında global çelik bölümünde 600 milyon tonluk arz fazlası kaydedildi; bu, toplam üretimin %25’ine denk geliyor. Olumsuz makroekonomik ortam, güç kaynaklı baskılar ve yeni çelik tarifeleri, bilhassa Kanada, Meksika ve Avrupa’daki üreticiler için önemli sıkıntılar yaratıyor.
Kanada: İktisat tarifelerin yükü altında sendelemekte
İhracatının %75’ini ABD’ye gerçekleştiren Kanada, ticaret savaşından en fazla etkilenen ülkeler ortasında. 2024 sonunda yaşanan büyümenin akabinde iktisat önemli formda yavaşladı. Tüketim azalıyor, yatırımlar zayıflıyor, işsizlik %6,9 ile 2017’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı.
Tarife dehşetiyle artış gösteren ihracat, Nisan’da sert biçimde geriledi. Otomotiv ve metal kesimleri %50’ye varan vergi artışlarından direkt etkilendi. 2025 sonunda öne alınması planlanan USMCA mutabakatının revizyonu da Kanada iktisadında istikrarsızlığı artırabilir.”
